Vršačka kula postala izložbeni prostor gradskog muzeja NEMI SVEDOK BURNE ISTORIJE
Dugo su Vršačku kulu, jedan je od simbola grada Vršca, stanovnici pamtili kao utvrđenje bez krova iako ponosno stoji istaknuta na grbu Grada. Ostaci zamka se uzdižu na visini od 399 metara, a kako je za „Dnevnik” rekla kustos – istoričar Ivana Ranimirov iz Gradskog muzeja Vršac, 2021. godine uradili su rekonstrukciju krova, zahvaljujući Pokrajinskom sekretarijatu za kulturu. Tako su se stvorili uslovi da gradski simbol postane ambijent, u kom će se ponosno predstavljati istorija.
– Danas je to depandans Gradskog muzeja Vršac, u kome se nalazi stalna postavka „Život u utvrđenju u srednjovekovnom Banatu“, a nameravamo da otvorimo i deo stalne istorijske postavke, kako bismo prikazali istoriju grada od antike pa sve do revolucije. Izložen je deo arheoloških eksponata, koji su inače otkriveni na tom lokalitetu, iz više faza iskopavanja. Tu se nalaze i verna replika kule, fototipsko izdanje povelje, a treba obratiti pažnju i na pisane tekstove – rekla je Ranimirov.
Na lokalitetu su, kaže, pored glavne kule otkrivene i manje polukružne kulice, zatim bunar, pojilo za stoku, a pronađena su i tri groba sa porodicama, te su arheolozi došli do otkrića da su tu sahranjeni graničari. A vidi se i ognjište. Zaključak arheologa je da se u njoj vodio i jedan običan svakodnevni život. Oni su otkrili i da je na drugoj etaži postojala trpezarija. Utvrđenje je najbolje očuvana trospratna donžon kula, građena od lomljenog kamena i lokalnog gnajsa u pravougaonoj osnovi.
– Vršačku kulu ovde povezujemo sa ugarskim kraljem Belom IV, a Brankovići su došli mnogo kasnije. Nakon odlaska Mongola, u proleće 1242. godine, ugarski kralj Bela IV je, da bi ojačao odbrambeni sistem zemlje, započeo masovnu izgradnju kamenih utvrđenja širom Ugarske, naročito u pograničnim područjima. Smatra se da je u decenijama koje su sledile nakon mongolske najezde podignuta i tvrđava u Vršcu – ističe naša sagovornica.
Utvrđenje se nalazi na Vršačkim planinama, koje se najvećim delom prostiru na teritoriji Srbije, odnosno Vojvodine. One zauzimaju površinu od oko 170 kilometara kvadratnih, a manji, istočni deo se nalazi u Rumuniji. Turistički vodič Ljubomir Popov iz Turističke organizacije Vršac za „Dnevnik” pojašnjava da je projektom, 2020. godine uređeno 15 pešačkih staza u dužini od oko 60 kilometara, te sada njima mogu da šetaju i rekreativci. Jedna od staza vodi i do Vršačke kule, a nagrada za trud do njenog vrha je osim panorame Grada i deo Banata na dlanu kom se, sa te tačke, ne nazire kraj. Ako bismo rečima opisali ono što smo doživeli, rekli bismo – neprocenjivo.
Na 13 punktova postavljene su i mape pešačkih staza, te posetioci uvek tačno mogu znati na kojoj su lokaciji i u kom pravcu da nastave svoj put, kaže nam Popov.
– U planu nam je da postavimo još nekoliko mapa, uredimo još pešačkih staza i postavimo mobilijar, koji podrazumeva klupe, kante i slično. A što se tiče planina, kao Turistička organizacija, uz vođenje vodiča, može se organizovati i šetnja do Vršačke kule. Tu se posećuje vidikovac, na kom se nalazi kapela Svetog krsta, a u blizini je i crkva Svetog Teodora Vršačkog. Zatim se šetamo stazom zdravlja do Vršačke kule. Za ostale staze se ipak moraju kontaktirati planinarski vodiči iz Planinarsko – smučarskog društva „Vršačka kula”, jer su zahtevnije – priča vodič Ljubomir.
U realizaciju uređenja uključeni su, kaže, Grad Vršac, Turistička organizacija Vršac, JKP „2. oktobar” Vršac kao i Planinarsko – smučarsko društvo „Vršačka kula”.
Ivana Bakmaz
