Vladina uredba: Blaga Zasavice u tri stepena zaštite
ZASAVICA: Vlada Srbije donela je novu Uredbu o proglašenju Specijalnog rezervata prirode „Zasavica”, čime je prestala da važi ona doneta 1997. godine.
Ovoga puta područje vodotoka Zasavice stavljeno je pod zaštitu kao prirodno dobro od izuzetnog značaja, odnosno, prve kategorije i sa njegovom zaštitnom zonom čini jedinstvenu celinu. Upravljanje rezervatom povereno je Pokretu gorana iz Sremske Mitrovice, sredstva za sprovođenje plana upravljanja biće obezbeđena iz republičkog buyeta.
Specijalni rezervat prirode stavlja se pod zaštitu kako bi se očuvao prirodni vodotok Zasavice, kao osnovni ekološki faktor, gde su prisutna vodena, močvarna, livadska i šumska staništa karakteristična za ravničarske predele.
Na prostoru ovog Specijalnog rezervata prirode nalazi se 218 vrsta gljiva – među njima i delikatesni tartufi, 655 vrsta viših biljaka, kod kojih su mnoge ugrožene vrste, zatim 250 vrsta fitoplanktona, 190 vrsta zooplanktona, veliki broj beskičmenjaka, 19 vrsta riba, 13 vrsta vodozemaca, 12 vrsta gmizavaca, 182 vrste ptica ...
Zabeleženo je 29 tipova staništa prioritetnih za zaštitu na nacionalnom nivou, pri čemu su 23 prioritetna NATURA 2000 međutnarodno značajna staništa. Zbog prisustva zaštićenih vrsta od nacionalnog i međunarodnog značaja, kao i zaštitu prioritetnih tipova staništa, područje SRP „Zasavica” identifikovano je područje u okviru međunarodne ekološke mreže „Emerald”, međunarodno značajno područje za biljke - IPA , međunarodno i nacionalno značajno područje za ptice, odabrano područje za dnevne leptire i Ramsarsko područje.
Površina ovog prirodnog rezervata je 1128,55 hektara, od čega je 704,93 hektara u državnom, a 423,62 hektara u privatnom vlasništvu. Vlada Srbije utvrdila je režim zaštite prvog, drugog i trećeg stepena ovog prirodnog rezervata. Pod režimom zaštite prvog stepena je 59,85 hektara odnosno 5,3 odsto površine u državnoj svojini. U tom delu je Banovo polje, deo pritoke Batar do njenog ušća u Zasavicu, lokalitet Pačja bara i Valjevac. Drugi stepen režima zaštite obuhvata 686,26 hektara odnosno 60,81 odsto Specijalnog rezrvata prirode „Zasavice”. Tu se nalazi ceo vodotok reke Zasavice, bara Ribnjača, kompleks šuma na Vrbovcu, pašnjak Vrbeljac, Sayak, vodotok reke Jovanče, vodotok reke Prekopca, bara Batar dva. Pod režimom zaštite trećeg stepena nalazi se 382,44 hektara rezervata.
Na području SRP „Zasavica”, osim zabrane radova i aktivnosti koje su utvrđene Zakonom o zaštiti prirode, na osnovu nove Uredbe zabranjuje se izmena prirodnih karakteristika obalnog pojasa, preoravanje površina do rubnih delova vodotoka Zastavice, obavljanje radova i aktivnosti koje mogu imati trajniji nepovoljan uticaj na geomorfološke, hidrološke i pedološke karakteristike, živi svet, životnu sredinu, ekološki integritet i estetska obeležja predela.
Zabranjuje se čista seča, seča i oštećenje starih reprezentativnih jedinki autohtonih vrsta drveća, lov, privredni lov, hranjenje na mestima za ribolov, proširenje građevinskog područja naselja , izgradnja novih puteva, ispuštanje prečišćenih otpadnih voda, košenje bez primene zaštitnih mera za faunu...
Poverenje Pokretu gorana
Vlada Srbije je SRP „Zasavica” poverila je na upravljanje Pokretu gorana iz Sremske Mitrovice, koji je dužan da organizuje čuvarsku službu, obeleži zaštićeno područje i područje zaštine zone, donese plan upravljanja, godišnji program upravljanja, obaveštava korisnike zatićenog područja o mogućnostima za obavljanje radova i aktivnosti, učestvuje u postupku utvrđivanja naknade za uskraćivanje ili ograničavanje prava korišćenja, izdaje saglasnosti i odobrenja, prati stanje i vodi evidenciju o prirodnim vrednostima , nepokretnostima i ljudskim aktivnostima, utvrđuje i naplaćuje naknade za korišćenje zaštićenog područja.
Upravljač ima obavezu i da zasnuje digitalnu bazu podataka odnosno geografski informacioni sistem o prirodnim i stvarnim vrednostima, nepokretnostima, aktivnostima i drugim podacima od značaje za upravljanje ovim rezervatom i to u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ovog akta.
U posebnom članu Uredbe navedeno je da se na području zaštitne zone SRP zabranjuje izgradnja vetrogeneratora, izvođenje radova koji negativno utiču na hidrološki režim prirodnog dobra ili kvalitet vode vlažnih staništa unutar zaštićenog područja, osim za vodoprivredne aktivnosti, zabranjuje se hemijsko i fizičko zagađenje, otvaranje deponija.
Posebnim članom navodi se da zabrane i ograničenja propisana ovim dokumentom ne odnose se na vojne objekte i komplekse, kao i na aktivnosti koje Vojska Srbije izvodi ili će izvoditi za potrebe odbrane Srbije.
LJ. Malešević
Foto: B. Lučić
