UG „Bunjevačko kolo„ i HKUD „Vladimir Nazor” proslavili uspešnu žetvu

Razlog za dva hleba povodom žetalačkih svečanosti ovdašnjih stanovnika rimokatoličke veroispovesti se nalazi u tome što ovu tradicionalnu manifestaciju organizuju dva udruženja koja okupljaju somborske Bunjevce, UG „Bunjevačko kolo“ čiji članovi insistiraju na svojoj samosvojnosti i HKUD „Vladimir Nazor“ čiji članovi sebe vide kao deo hrvatske nacionalne zajednice. Sama manifestacija zbog toga nosi i dva imena, ali se „Dužionica“ i „Dužijanca“ priređuju iz istog razloga, odnosno kao zahvala prirodi i bogu za dobar rod, pre svega pšenice. Za ovu priliku se peče hleb od novog žita, koji se kasnije odnosi u crkvu na osvećenje, a potom se predaje nekom od gradskih velikodostojnika, kao poklon narodu, a tako je bilo i ove godine. Svečanost završetka ovogodišnje žetve započela je svetom misom u crkvi Svetog trojstva u prisustvu mnogobrojnih građana, predstavnika saveta nacionalnih manjina i gostiju. Nakon svečane mise, učisnici manifestacije uputili su se u Skupštinu grada, gde su u svečanoj sali Skupštine grada, odnosno Županije gradonačelniku Antoniu Ratkoviću, iz ruku mladih žetalaca, bandaša i  bandašice, predali dva hleba, oba napravljena od prvog ovogodišnjeg brašna.

Zahvalivši se organizatorima koji su na sebe preuzeli i ove godine da organizuju ovu veoma značajnu manifestaciju, gradonačelnik je istakao da ova manifestacija pokazuje svu raznolikost Sombora, kojom se svi ponose. Organizatori „Dužionice“ tj „Dužijance“ se trude da sačuvaju običaje Bunjevaca  i Hrvata i da pošalju jednu poruku jedinstva i tradicije sa somborskog prostora. Uručenju hleba umešenog od novog brašna, a potom prijemu, prisustvovali su predstavnici Nacionalnog saveta Bunjevačke nacionalne manjine, predstavnici Hrvatskog nacionalnog veća, UG „Bunjevačko kolo“,  kao i HKUD-a „Vladimir Nazor“ i drugi ugledni gosti.

Predaja hleba od novog pšeničnog brašna gradskim velikodostojnicima je realativno nov oblik običaja Dužionice u bačkih Bunjevaca. Naime, u ranijim vremenima, kako pojašnjava ovdašnji zavičajni hroničar Milan Stepanović, dok je Dužionica bila isključivo porodična svečanost, kada se žetva završi, očisti i uredi njiva, žene koje su kosile vlati žita, risaruše, plele su venac i krunu od klasja nove pšenice. Venac je stavljan oko šešira bandaša, odnosno predvodnika žetve, obično najrevnosnijeg i najsposobnijeg kosača, a kruna je nošena domaćinu na salaš. Kosci bi stavili kose na ramena, risaruše uzele kuke u ruke i dvoje po dvoje bi ulazili na salaš, gde su ih dočekivali domaćin i domaćica. Domaćica je osvećenom vodom škropila pšenični venac, a ukućani su prskali ovom vodom žeteoce koje je domaćin nudio vinom. Kada bi bandaš predao domaćinu venac i krunu, ovaj bi sve žeteoce ponudio svečanim obedom, a sam pšenični venac je bio čuvan u sobi ili u hodniku kuće do sledeće žetve.

        M. Miljenović