U Zrenjaninu obeležena 81. godišnjica deportacije Jevreja
ZRENJANIN: Jevrejska opština Zrenjanin je juče, na Pešačkom mostu, organizovala komemoraciju povodom 81. godišnjice deportacije Jevreja iz Zrenjanina i Banata.
Sa mosta su u reku Begej, kojom su deportovani pripadnici jevrejskog naroda, bačeni venci u znak sećanja na veliko stradanje bivših sugrađana kojima je jedini greh bio to što su bili druge vere. Jevrejsku molitvu za mrtve izgovorio je predsednik Jevrejske opštine Beograd Aron Fuks. Da se nikad ne zaboravi i nikad ne ponovi, poruke su koje se svakog 18. avgusta čuju sa Pešačkog mosta u Zrenjaninu.
Predsednik Saveza jevrejskih opština Srbije Aleksandar Albahari kazao je da se ovom ceremonijom odaje počast svim stradalim koji su deportovani, a kasnije i streljani samo zato što su bili drugačiji, što su bili druge vere i samo zato što su bili Jevreji.
- Svi govorimo da se ovo više ne ponovi, ali moramo raditi na tome. Moramo edukovati mlade da prepoznaju neko novo lice zla koje nikada ne spava, da umeju na vreme reaguju da se zaista ovako nešto više nikada ne ponovi – poručio je Albahari.
Komemoraciji su prisustvovali i predstavnici jevrejskih opština Beograd, Novi Sad, Subotica, Kikinda, Pančevo i Zrenjanin, preživeli učesnici Holokausta, predstavnici Grada Zrenjanina, konfesija i građani Zrenjanina.
Gotovo svi Jevreji iz ovog grada, ali i iz srezova Srpska Crnja i Jaša Tomić, njih više od 1.200, šlepovima su 18. avgusta 1941. deportovani u koncentracioni logor Topovske šupe u Beogradu. Odatle su neki od njih kasnije prebačeni u logor Sajmište. Prethodno su fašističke okupacione vlasti naredile hapšenje svih Jevreja i njihovo smeštanje u zatvor, u kasarni u Ulici kraljice Marije, kasnije zgradi Poljoprivredne škole. Tamo su se nalazili pod jakom stražom pripadnika SS jedinica. Jevreji su za Beograd transportovani u dve grupe. Prva grupa, u kojoj su, većinom, bila starija lica, krenula je oko 8 časova, a druga oko 12 časova. Transportovani su prenatrpanim šlepovima, tako da je u njima bilo nesnosno, naročito za stare i bolesne. Osim toga, šlepovi su bili tako pregrejani da su mnoge osobe gubile svest, dok su neki već tokom plovidbe umrli.
Nakon zrenjaninskog egzodusa, najmasovnijeg u ovom gradu tokom ratnog perioda, nestala je cela jevrejska populacija, jer najveći deo pripadnika tog naroda nikada nije izašao iz logora smrti. U gradu je ostalo svega 38 Jevreja, mahom onih koji su se krili ili živeli s lažnim dokumentima. Njihovih rođaka i potomaka, kao i potomaka stradalih sunarodnika, okupljenih oko Jevrejske opštine, danas u Zrenjaninu živi nešto više od stotinu.
Ž. B.