U Novom Žedniku i Višnjevcu potomci solunaca pamte i grade

Gradonačelnik Subotice Stevan Bakić čestitao je meštanima uz podsećanje na istorijske okolnosti u kojima su njihova naselja stvorena.

U najvećem broju osnivači su bili dobrovoljci, koji su se borili u Srpskoj vojsci na Solunskom frontu, gde su  dospeli, preko ruskih ratišta, napuštanjem Austrougarske vojske, koja ih je prisilno mobilisala sa njihovih vekovnih ognjišta u Lici, Bosni i Hercegovini i drugim okupiranim krajevima tokom Prvog svetskog rata. Novi Žednik nosio je naziv General Hadžićevo, po Stevanu Hadžiću komandantu Prve srpske dobrovoljačke divizije. Prvi dobrovoljci koji su došli na ovu zemlju, koju su im darovali kralj i zahvalna otadžbina, bili su Ličani iz okoline naselja Srb, pa je tako jedno od imena koje se koristilo za Novi Žednik bilo i Novi Srb. Ličanima su se ubrzo pridružili i doseljenici iz Crne Gore, Hercegovine, Bosne i Dalmacije, ukupno preko 170 doseljenih porodica.

- Novi Žednik je postao jedno od najrazvijenijih doseljeničkih mesta, a i danas je prepoznatljiv i perspektivan. Grad Subotica će uložiti napor da se uslovi života ovde unaprede i da se razvoj nastavi - rekao je gradonačelnik na skupu u Novom Žedniku.

Ove godine se obeležava i 80 godina velikog stradanja žitelja ovih naselja u uslovima fašističke okupacije 1941. godine. Od oko 1.500 meštana koliko je selo imalo pred Drugi svetski rat, tokom hortijevske okupacije, 230 ljudi je oterano u logore, a ostali su proterani u druge krajeve okupirane otadžbine.

- Čak 250 Žedničana je učestvovalo u oslobodilačkom pokretu širom Jugoslavije, 97 je poginulo, a 40 je ponelo Partizansku spomenicu. Selo je imalo i 37 nevinih žrtava okupatorskog terora. Njihovih junačkih dela i žrtvi se sećamo danas sa posebnim poštovanjem – podsetio je Bakić.

Govoreći na skupu u Višnjevcu Stevan Bakić naglasio je da proces agrarne reforme i dodeljivanja zemlje veteranima pre jednog veka, nije nikoga izmestio sa ovog prostora.

- Vaši preci nisu došli na tuđe posede i u tuđe kuće, nego na nekadašnje pustare i gole ledine, gde su teškom mukom i svojim poštenim radom stekli i izgradili sve ono što vidimo danas oko nas – rekao je Bakić.

Višnjevac je kao i Žednik nosio više naziva. Zvali su ga Dobrovoljačko selo, Rit, General Radivojevićevo, po jednom od komandanata koji je organizovao dobrovoljce u Rusiji.

- Tokom okupacije u druge krajeve prognano je 374 meštana Višnjevca, a u logore 516. U Drugom svetskom ratu borilo se 159 stanovnika, a poginulo 36, a bilo je i osmoro žrtava terora koji je okupator sproveo u selu. Broj stradalih po logorima nikada nije utvrđen - kazao je Bakić, ali je i podsetio da se većina preživelih prognanika posle rata vratila.

Grad Subotica posvećen je kako boljitku i napretku svih naselja koja su osnovali solunski junaci, tako i čuvanju uspomene na njih i na podvige koje su činili da grad danas bude bogatiji, kako naseljima, tako i ljudima, poručio je gradonačelnik.  

V. H.