TEMA DNEVNIKA
VODA BOLJEG KVALITETA ZA 180.000 LJUDI Ovo je plan koji će promeniti Srem! Kreće projekat vredan 140 miliona evra na koji se čekalo decenijama
Pokrajinski sekretarijat za urbanizam i zaštitu životne sredine u Novom Sadu oglasio je krajem protekle godine ponovni javni uvid u Nacrt izmena i dopuna Prostornog plana područja posebne namene sistema za vodosnabdevanje ,,Istočni Srem“.
Radi se o značajnom i višegodišnjem projektu, te je već za izradu tehničke dokumentacije za građevinsku dozvolu za njegovu realizaciju u budžetu Pokrajinske vlade za 2025. godinu planirano 55.000.000 dinara. Naime, prostorni plan je izrađen kako bi se obezbedila pijaća voda u opštinama istočnog Srema - Ruma, Inđija, Stara Pazova, Pećinci, Irig i naseljenih mesta na teritoriji Sremske Mitrovice, dok obuhvaćena površina iznosi oko 700 kvadratnih kilometara, sa ukupno 65 naselja sremske oblasti.
Realizacijom ovog plana oko 184.000 stanovnika, odnosno 10,6 odsto ukupne populacije u Vojvodini (ukupna populacija 1.740.230) imaće obezbediti veću sigurnost i kvalitet snabdevanja vodom. Pet sremskih opština već je 23. februara 2024. godine potpisalo, u Gradskoj kući u Rumi, Međuopštinski sporazum o projektovanju, izgradnji i upravljanju Regionalnim sistemom vodosnabdevanja „Istočni Srem“. Cilj izgradnje ovog sistema je da u budućnosti, do 2050. godine, nadoknadi deficit u potrebnim količinama pijaće vode. Regionalni sistem je predviđen tako da dopunjava sve nedostatke u količini vode kako bi lokalni vodovodni sistemi bili rasterećeni. To znači da lokalna izvorišta ostaju kao i javna komunalna
preduzeća koja se bave vodosnabdevanjem, a regionalni sistem će se vezivati na postojeće lokalne sisteme. Tada je objavljeno da je preliminarna investiciona vrednost 140 miliona evra.
Uglavnom dvočlana domaćinstva
Prosečna gustina naseljenosti područja obuhvaćenog Prostornim planom 2022. godine je 90,5 stanovnika na kvadratnom kilometru (od 37,6 stanovnika po kvadratnom kilometru
- opština Pećinci, do 178 stanovnika po kvadratnom kilometru - opština Stara Pazova). U obuhvatu Prostornog plana nalazi se 9,8 odsto ukupnog broja domaćinstava u Vojvodini. Prema podacima ukupan broj domaćinstava je između 1991. i 2022. godine rastao po prosečnoj godišnjoj stopi od 0,45 odsto. Poslednjim popisom zabeleženo je povećanje ukupnog broja domaćinstava za 2.419 u odnosu na prethodni popis. Prosečna veličina domaćinstva opadala je sa 3,1 na 2,7 člana po domaćinstvu, kao posledica procesa raslojavanja porodice i pogoršanja starosne strukture populacije. Analiza domaćinstava prema broju članova u obuhvatu Prostornog plana, 2022. godine, pokazuje da u svim opštinama najveći broj stanovnika živi u dvočlanim domaćinstvima, a izuzetak je opština Irig gde je najveći procenat jednočlanih domaćinstava (30,3 odsto).
Generalno posmatrano, sistem se može podeliti na tri velike celine, od kojih se svaka sastoji iz nekoliko podcelina. Prvu čini izvorište „Hrtkovačka draga“ kojim se čitav regionalni vodovodni sistem snabdeva vodom. Ovu celinu karakteriše ekspoloatacija i prerada sirove vode i sastoji se iz tri podceline: područje eksploatacionih bunara, cevovodi sirove vode od eksploatacionih bunara do postrojenja za preradu vode i postrojenje za preradu vode sa pratećim objektima.
Drugu celinu čini mreža glavnih magistralnih i sekundarnih magistralnih cevovoda od izvorišta do objekata u naseljima gde se magistralna mreža regionalni vodovodni sistem završava i na koje se nadovezuje mreža lokalnih, odnosno opštinskih vodovodnih sistema. Tu celinu karakteriše distribucija prečišćene vode i sastoji se iz tri podceline: glavni magistralni cevovodi prečišćene vode obrazovani u vidu prstena (prsten podeljen na dva dela-severni i južni), sekundarni magistralni cevovodi prečišćene vode obrazovani kao odvojci sa prstena, koji se završavaju kod objekata u naseljima, objekti na glavnoj i sekundarnoj magistralnoj mreži prečišćene vode (vodotornjevi, rezervoari, pumpne stanice, merno-regulacioni blokovi, muljni ispusti, vazdušni ventili). Treću celinu čine lokalni-opštinski vodovodni sistemi, a sastoje se od distributivnih cevovoda i pratećih objekata (rezervoari, pumpne stanice, vodotornjevi).
Projektovani razvoj regionalnog vodovodnog sistema „Istočni Srem“ biće realizovan u fazama. U prvoj je predviđena izgradnja izvorišta kao niz bunara pored reke i postrojenja za prečišćavanje na lokaciji „Hrtkovačka draga“ kapaciteta do oko 1.200 litara u sekundi, kao i izgradnja severnog i južnog kraka distributivnog sistema za snabdevanje vodom opština istočnog Srema (pravac sever: „Hrtkovačka draga” – Ruma – Putinci – Inđija – Stara Pazova – Nova Pazova i pravac jug: „Hrtkovačka draga” – Nikinci – Donji Tovarnik – Subotište – Pećinci – Sremski Mihaljevci – Karlovčić – Deč – Šimanovci – Krnješevci – Vojka – Nova Pazova). U drugoj fazi bi bili izgrađeni lateralni cevovodi (odvojak od PK „Berak” prema Rumi, odvojak od PK Inđija prema Maradiku, Krušedolu, Grgetegu i Šatrincima, odvojak prema Starim Banovcima, Belegišu i Surduku, odvojak prema Nikincima, Klenku i Vitojevcima, odvojak prema Ogaru, Obrežu, Kupinovu i Ašanji i priključni lokalni rezervoari Putinci, Ljukovo i Subotište).
Izvorište „Hrtkovačka draga“ će činiti skup bunara u nizu duž leve obale Save, na lokalitetu „Hrtkovačka draga”, u opštini Ruma. Na osnovu odgovarajućih istraživanja i analiza, procenjuje se prosečna dubina bunara na oko 43 metara, a svaki od njih će moći da isporuči oko između 30 i 35 litara vode u sekundi, bez značajne promene prirodnog bilansa (vrednost eksploatisane količine, koja omogućava nadoknadu iz prirode, na nivou godišnjeg proseka). Postrojenje za preradu vode „Hrtkovačka draga” je predviđeno za realizaciju u zaleđu savske obale, na parceli udaljenoj oko 2,5 kilometra od reke. Radi se o području terase koje je uzdignito u odnosu na neposrednu obalu Save i koje postojeći sistem drenažnih kanala deli od priobalja. Izbor mesta je urađen na osnovu potrebe da se postrojenje, u najvećoj mogućoj meri, zaštiti od plavljenja. U odnosu na kvalitet zahvaćene vode očekivano je da će aeracija, filtracija i dezinfekcija predstavljati osnovne tehnološke postupke, koji će se realizovati u okviru PPV „Hrtkovačka draga”.
Na lokaciji Postrojenja za preradu vode „Hrtkovačka draga” biće izgrađen i rezervoar čiste (hlorisane) vode zapremine prema potrebama sa dve crpne stanice čiste vode koje će potiskivati prečišćenu vodu u regionalni sistem: PS1 koja potiskuje prečišćenu vodu u severni glavni pravac RVS „Istočni Srem“ i PS2 koja potiskuje prečišćenu vodu u južni glavni pravac RVS „Istočni Srem“. Predviđena je dezinfekcija prečišćene vode preparatima na bazi hlora. Dezinfekcija će biti obavljena u dva koraka, sa ciljem postizanja efikasne dezinfekcije i stabilnog rezidualnog hlora u vodi koja se upućuje potrošačima.
Proširenje i međusobno povezivanje
Površina obuhvaćena granicom Prostornog plana područja posebne namene „Fruška gora“ iznosi 998,15 kvadratnih kilometara i u celosti obuhvata opštine Beočin i Sremski Karlovci, delove opština Bačka Palanka, Inđija, Irig, Ruma i Šid, i delove gradova Novi Sad i Sremska Mitrovica. Snabdevanje naselja vodom u planskom periodu usmeriće se na proširenje i međusobno povezivanje regionalnih sistema za snabdevanje vodom stanovništva.
Na prostoru Fruške gore to su regionalni sistem Novog Sada na koji će se u bliskoj budućnosti vezati Beočinski vodovod, regionalni vodovod Batrovci iz Šida, vodovod Rume i regionalni sistem Istočni Srem, preko kojeg će se vodom snabdevati naselja opštine Inđija i regionalni sistem Sremske Mitrovice. Regionalni sistem Sremske Mitrovice se sa vodovodom Rume povezuje preko Jarka, a preko Kuzmina sa šidskim sistemom. Dalje širenje sistema biće u skladu sa mogućnostima efikasnog priključenja pojedinih naselja, čiji će se lokalni sistemi zadržavati kao dopuna sistema u špicevima potrošnje.
Sistem za transport sirove vode predstavlja celinu bunarske opreme i mreže cevovoda, koja će se realizovati na potezu izvorište – postrojenje za preradu vode. Crpljenje iz svakog od bunara će se odvijati pomoću bunarskih pumpi. Transport sirove vode će se odvijati posredstvom dveju grupa cevovoda, koje će, u merodavnim uslovima korišćenja (redovan režim, u danu maksimalne potrošnje, na kraju projektnog perioda), funkcionisati međusobno nezavisno. Svaku od ovih grupa će predstavljati sabirni cevovod za po 18 bunara (polovina od ukupnog broja izvorišnih bunara), promenljivog prečnika (postepeno povećanje, posmatrajući u pravcu toka vode), kao i transportni cevovod, koji će se realizovati na potezu sabirni cevovod – Postrojenje za preradu vode „Hrtkovačka draga“.
Razlozi za donošenje Izmena i dopuna Prostornog plana proističu iz potrebe stvaranja planskog osnova za izgra-dnju i funkcionisanje regionalnog vodovodnog sistema „Istočni Srem“, čime se obezbeđuje održivo korišćenje prirodnih resursa i njihovo kvalitetno unapređenje u skladu sa principima održivog razvoja. Cilj je zahvatanje, prerada, distribucija i racionalno korišćenje postojećih resursa podzemnih voda na posmatranom području.
