BICIKLOM KROZ VOJVODINU: KRALJEVCI U kraljevstvu veštih žetelaca i metli korovača
Ako u Dobrincima pred svakom drugom kućom stoje poljoprivredni proizvodi i plodovi jeseni: bundeve, dunje, kupus... susedni Kraljevci izgledaju kao “Kraljevstvo metli”.
Cena se kreće između 400 i 500 dinara po komadu, kako pred kojom kućom. Reč je metlama “korovačama”, onim grubim, “za po avliji”.
U centru sela je postament na kojem je nekada bio spomenik u obliku cveta. “Cvet je bio od bakra. Ukrali su ga i odneli!”, kažu dvojica sa pivom u ruci ispred prodavnice. Prema Popisu iz 2022. selo je imalo 906 stanovnika što je za četvrtnu manje nego na Popisu 2002. kada ih je bilo 1.239…
Crkva posvećena Svetom Nikoli u Kraljevcima sagrađana je polovinom 18. veka i nosi sva obeležja barokne sakralne arhitekture.
Barokni izgled građevine upotpunjuje ikonostasna pregrada Arsenija Markovića, sa blizu šezdeset ikona koje je između 1792. i 1794. naslikao Jakov Orfelin, umetnik barokno-rokajnog opredeljenja i đak bečke Akademije. Crkva je u Drugom svetskom ratu znatno oštećena, pa su ikone privremeno bile smeštene u Galeriju Matice srpske u Novom Sadu.
Mesto gde je vepar ranio kralja
Ima nekoliko teorija o nastanku imena sela. Prema jednoj u ovom kraju je kralj Dragutin imao poveliko imanje pa je zato nazvano Kraljevci. Malo razrađenija je teorija da je Dragutin Nemanjić ovde dolazio u lov, a u predanjima je i verzija da ga je upravo ovde, vepar ranio u lovu zbog čega se kasnije i povukao sa srpskog prestola.
U crkvi se nalazi slika koja svedoči kako je hram izgledao posle Drugog svetskog rata pa sve do sedamdesetih godina - bez krova i tornja. Tu je i tabla kojom se izražava zahvalnost meštaninu Živanu Đ. Bogdanoviću koji je rođen 1914. u Kraljevcima od od 1948. živeo u SAD. On je, naime, 1971. darivao 10.000 američkih dolara kojima je započeta obnova ovog hrama. Piše još da je u to vreme Episkop spremski bio Makarija, lokalni sveštenik Jovan Jovičić a predsednik Crkvenog odbora Sava Maletić. Radovi na obnovi hrama završeni su tek 1988. kada je vladika Vasilije osveštao ikonostas.
Žena koja prodaje sveće u crkvi priča mi kako je čitala u jednoj knjizi u crkvenoj biblioteci da su ustaše za vreme Drugog svetskog rata iz Srema odnele 50 kamiona sa nameštajem i dragocenostima iz crkava i manastira. “Kada bih posle gledala neke hrvatske serije gde se radnja dešava u nekim dvorcima sa stilskim nameštajem uvek bih pomislila - to je sve naše, iz Srema!”
Najznačajnija manifestacija u selu su Dani žetve, koji se održavaju već deset godina svakog leta. Na manifestaciji se okupi oko 30 ekipa iz cele Srbije i zemalja regiona, koje se takmiče u kosidbi žita na način kako se to radilo u ovim krajevima pre sto i više godina, pre pojave vršalica i kasnije traktora. Događaj organizuje Udruženje žena “Kraljevčanke”.
Meštani se najviše bave poljoprivredom mada je proteklih godina otvoreno i nekoliko manjih fabričkih pogona u okolini sela.
Najznačajnija manifestacija u selu su Dani žetve, koji se održavaju već deset godina svakog leta. Na manifestaciji se okupi oko 30 ekipa iz cele Srbije i zemalja regiona, koje se takmiče u kosidbi žita na način kako se to radilo u ovim krajevima pre sto i više godina
Kao i u većini drugih sremskih sela i u Kraljevcima su ponosni na svoj fudbalski klub. FK Jedinstvo postoji još od 1926, igra u Opštinskoj fudbalskoj ligi Ruma, ima lepo uređen teren i veoma profesionalno održavanu Instagram stranicu na kojoj bi mogli da mu pozavide i mnogi prvoligaši.
Pored fudbala meštani Kraljevaca vole i lov pa Lovački klub “Fazan” u ovom selu ima tridesetak članova. Svake godine u junu obeležavaju svoju slavu Duhovi a krajem decembra kraj lovne sezone. Ovde su uglavnom love zečevi i fazani a pravilo je da svaki član kluba godišnje u lovište sela veliko 2.500 hektara unese 10 fazana kako bi se obnavljao fond.
Hronika groblja u Kraljevcima zabeležila bi spomenik posvećen braći Radi i Milanu Gajiću koji su obojica život izgubili na kraju rata 1944. Pruga prolazi tik uz groblje, tu je i pružni prelaz koji vodi ka poljskom putu što preseca njive i pravi prečicu prema Žarkovcu i Malim Radincima. Otac i sin, Mirko i Slobodan Jovanović na spomeniku imaju ono što su najviše voleli - prvi konja, drugi motor. Na jednom grobu sa tri krsta zatekao sam crnog psa koji me je podsetio na onog sa etrurskog groblja u filmu “Predskazanje”.
Rešio sam da do susednog sela Žarkovac ne idem redovnim putem preko Rume već da presečem lenijom iza groblja pa preko pružnog prelaza. To me je koštalo probušene gume (u blizini je deponija sa dosta razbijenog stakla) koju sam menjao u sred polja sedeći na jednom kamenu međašu.
Sa druge strane pruge obišao sam staru i napuštenu Železničku stanicu Kraljevci. Tokom svojih putešestvija po Vojvodini video sam brojne zatvorene železničke stanice. U nekima žive beskućnici, u nekima su povremeno boravili migranti na putu ka obećanom “boljem životu” u Evropi dok je većina njih potpuno napuštena.
Ova u Kraljevcima je usput i najtemeljnije “očerupana”: izvađena je drvenarija vraza i prozora, počupane su čak i strujne instalacije iz svih zidova. Ostalo je impresivno drveno stepenište kakvo sam viđao i u drugim stanicama i koje bi moglo da postane eksponat nekog budućeg Železničkog muzeja Vojvodine.
Tekst i foto: Robert Čoban