Nekadašnji naseljnici iz Mađarske ponovo u Rastini
SOMBOR: Poslednjih deceniju-dve sve su češće posete raseljenih Podunavskih Švaba i njihovih potomaka vojvođanskim predelima koji su za njih do posle Drugog svetskog rata predstavljali postojbinu, a proteklog vikenda je Rastina, selo nastalo kao naseobina srpskih dobrovoljaca u Prvom svetskom rati, imala još neobičniju posetu.
Naime, kako brižno vode računa o svakom deliću istorije svoga sela, Rastinci su proteklog vikenda ugostili sekelje, Mađare iz Bukovine, koji su tu živeli između 1941. i 1944. godine, kada je celokupno, što je značilo srpsko stanovništvo Rastine bilo internirano u logor u Šarvaru u Mađarskoj.
Četrdesetak žitelja Tevela iz županije Tolna u Mađarskoj posetili su prošlog vikenda Rastinu. Početkom Drugog svetskog rata, nakon proterivanja meštana Rastine, Srba, u logore u Šarvaru i Barču u Mađarskoj, selo je naseljeno porodicama Sekelj mađara iz Bukovine, koji su iz svojih sela raseljeni po sporazumu tadašnjih vlasti Mađarske i Rumunije, odnosno Hortija i Antoneskua. Po završetku Drugog svetskog rata, povratkom preživelih rastinskih logoraša, mađarske porodice ponovo su preseljene u mesta u kojima i danas žive u županiji Tolna.
Za nepune četiri godine koliko su Sekelji živeli u Rastini, rođeno je 75 dece, a umrlo je i na tamošnjem seoskom groblju sahranjeno 25 osoba. Ovo je bilo prvi put posle Drugog svetskog rata da su ljudi koji su u to vreme rođeni u Rastini posetili mesto u kojem su došli na svet, a nekadašnji meštani, njihovi potomci i supružnici, njih četrdesetak, doputovali su na poziv Mesne zajednice Rastina. Njih je u ime domaćina pozdravio Slobodan Vukobratović, član Saveta MZ, koji je naglasio da posledice velikih ratova trpe pre svega obični, mali ljudi, te da uprkos srpskim stradanjima u logorima Barč i Šarvar i bolnim uspomenama vezanim za mesta njihove prisilne internacije, mađarski narod ne smatraju neprijateljima, jer se, između ostalog, i po dobrom sećaju civila u Šarvaru koji su logorašima krišom doturali hranu ne bi li im umanjili patnje i pomogli da prežive.
Emocija izazvanih posetom mestu u kome su pojedini članovi delegacije Sekelj-Mađara ugledali svet nije nedostajalo, pa su maglovito poznati sokaci omalene Rastine izazvali i plač kod onih koji su upravo ovde došli na svet pre više od sedam decenija.
„Hteo sam još jednom da vidim selo u kojem sam se rodio“, nije krio suze Ištvan Pal, nekadašnji Rastinac, a odavno već stanovnik Tevela.
Gosti iz Mađarske i domaćini položili su vence na spomen obeležje stradalima u logoru u Šarvaru i spomenik Solunskom borcu, gde je pomen služio pravoslavni sveštenik, dok je na rastinskom groblju, na kome su takođe položeni venci, tamo sahranjenim Sekeljima misu služio rimokatolički sveštenik.
Tekst i foto: M. Miljenović