Nojhauzen je jedini zamak u Banatu podignut tokom Drugog svetskog rata

Kako se navodi u obrazloženju odluke, ovo je jedini dvorac na području Banata koji je podignut za vreme Drugog svetskog rata, a poslednji u nizu dvoraca podignutih u Vojvodini.

Dvorac Nojhauzen nalazi se u Srpskoj Crnji, pored glavnog puta koji vodi za Rumuniju, na oko pola kilometra od graničnog prelaza. Okružen je parkom i sagradio ga je nemački obaveštajac i general Franc Nojhauzen, kome je dvorac trebalo da služi kao letnjikovac za odmor i lov.

Ovo je jedini dvorac na području Banata koji je podignut za vreme Drugog svetskog rata, u periodu od 1941. do 1943. godine, za potrebe visokog oficira nemačke okupacione vojske, a poslednji u nizu podignutih dvoraca u Vojvodini, koji se grade u periodu od osamnaestog veka do početka Drugog svetskog rata.

- Po predanjima, dvorac je projektovao nepoznati ruski zarobljenik – arhitekta, očigledno sposoban da odgovori zahtevima naručioca i projektuje skladno i funkcionalno arhitektonsko delo. Dvorac je izveden u eklektičkom maniru sa elementima klasicizma i baroka. Pravougaone je osnove i ima suteren, prizemlje, sprat i potkrovlje – objašnjava istoričar umetnosti – konzervator Bojan Kojičić iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Zrenjaninu.

U dvorac su ugrađeni kvalitetni materijali - stepeništa od ružičastog mermera, dekorativne ograde od kovanog gvožđa, prvoklasna stolarija od hrastovine, a enterijer je skoro u potpunosti očuvan i luksuzno opremljen. U salonu prizemlja je sačuvan kamin, drvena kasetirana tavanica, dvokrako hrastovo lučno stepenište sa ogradom od balustera, zatim mermerni pod u holovima i parket u salonima, vrata sa pervazima i očuvanom bravarijom i vitraži u holu prvog sprata.

- Na terasama su postavljene dekorativne ograde od kovanog gvožđa, a posebno je raskošno izvedena ona u prizemlju. Na poljima ograde, u isprepletenim linijama, nalaze se predstave divljih životinja: zeca, fazana, jelena, divlje svinje i lovačkog psa. Ovi figuralni detalji, u stvari, otkrivaju prvobitnu zamisao naručioca i funkciju građevine – navodi Kojičić.

Nakon Drugog svetskog rata dvorac je više puta menjao namenu, ali neprimerenu s obzirom na arhitektonsku vrednost građevine. Godine 1981. pretvoren je u motel sa restoranom sa 16 soba i 40 ležaja. Vlasnik velelepnog objekta je Opština Nova Crnja.      

Ž. Balaban

Projekat „Fokus na Novu Crnju” realizovala je “Panonija media” uz podršku „Dnevnika” . Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne odražavaju stavove Opštine Nova Crnja