Komemoracija povodom deportacije zrenjaninskih Jevreja

U 11 časova je okupljanje u prostorijama Jevrejske opštine, na adresi Žitni trg 1. Pola sata kasnije, na Pešačkom mostu, rabin Srbije Isak Asijel govoriće Kadiš, molitvu za mrtve, a potom će u Begej, reku kojom su 1941. godine otplovili brodovi sa deportovanim zrenjaninskim Jevrejima, biti položeni venci.

U 12 časova je Svečana akademija u Velikom salonu Narodnog muzeja Zrenjanin. Prisutnima će se obratiti predsednik Saveza jevrejskih opština Srbije Robert Sabadoš, kao i predstavnik Grada Zrenjanina. U umetničkom programu učestvuje operska pevačica Ana Aleksić Šajrer, uz klavirsku pratnju Marte Ronto, kao i profesorka Senka Jankov, sa svojim đacima.

Ćebe koje je prešlo Albaniju

Na izložbi su i novinski članci iz „Politike“ iz posleratnog perioda, a odnose se na Veliki rat. Sačuvan je originalni „Dnevnik evakuacije“ iz 1916. godine konjičkog oficira Moše Mevoraha koji je, osim što je ratovao, izvanredno crtao. Među eksponatima je i jedno vojničko ćebe koje je prešlo Albaniju i štitilo od zime svoga vlasnika Gavriela Navonovića, Sefarda iz Prištine.

U 12.30 časova, u Malom salonu Narodnog muzeja, biće otvorena izložba Jevrejskog istorijskog muzeja pod nazivom „Jevreji Srbije u Prvom svetskom ratu“. Ova postavka nastala je povodom obeležavanja stogodišnjice Prvog svetskog rata i Jevrejski istorijski muzej u Beogradu posvetio ju je svim srpskim Jevrejima, muškarcima i ženama, koji su kao ratnici ili medicinsko osoblje učestvovali u svim ratovima za slobodu Srbije 1912. – 1918. godine. Autor izložbe je muzejski savetnik i upravnik Jevrejskog istorijskog muzeja Vojislava Radovanović.

Izložba obuhvata dokumentarne fotografije iz fonda Jevrejskog istorijskog muzeja na kojima se vide kako poznati tako i anonimni srpski Jevreji – muškarci i žene, oficiri i obični vojnici, bolničarke i lekari koji su se borili za Srbiju. Materijal je dopunjen sa dve digitalno obrađene fotografije Arhiva Jugoslovenske kinoteke.

Na izložbi je predstavljeno ukupno 35 fotografija među kojima je, na primer, nepoznata fotografija srpske – jevrejske heroine Neti Munk koja na leđima nosi bolesnog čoveka u vreme užasne epidemije tifusa za vreme Prvog svetskog rata. Nadležni kustos izložbe je istoričarka umetnosti Narodnog muzeja Zrenjanin Biljana Dimkić Krčmar, a postavka će biti otvorena do 8. septembra.

Ž. Balaban