Godišnje nestane pola odeljenja

Ovaj podatak, mada alarmantan, nakon stavljanja u statistički kontekst, može se okarakterisati i kao ohrabrujući s obzirom na to da je prethodnih godina ustaljeni trend bio da svaki upis prvačića obeleži nestanak po jedne polovine odeljenja.

Za školsku 2016 - 2017. godinu u prvi razred somborskih osnovki u periodu trajanja oglasa za roditeljsko prijavljivanje do 15. aprila upisano je 690 dece sa teritorije grada, od kojih će se tek 32 mališana školovati na mađarskom nastavnom jeziku, pri čemu nijedno dete neće nastavu na ovom jeziku nacionalne manjine pohađati u samom gradu u čije je škole upisano ukupno 411 dece. U seoskim školama somborskog područja upisano je 279 dece, a među njima su i mališani koji će prva znanja sticati na mađarskom nastavnom jeziku.

Nemilosrdne i tvrdoglave brojke kažu da su samo u periodu između dva popisa stanovništva na nacionalnom nivou, Sombor i njegova okolina ostala bez gotovo svakog desetog žitelja, pa nije ni čudo da broj đaka-prvaka stalno pada. Primera radi, pre samo šest godina po prvi put u školske klupe je selo 749 mališana, da bi 2013. godine taj broj pao na svega 721 novopečenog školarca. Opšta depopulacija je uzela svoj danak i u organizaciji ovdašnjeg školstva, koje se dugo godina smatralo uzorom u srpskom obrazovnom sistemu, pa je jedna od najstarijih gradskih osnovki, OŠ „21 oktobar“, zbog malog broja đaka zatvorena pre dve godine, da bi se ovih dana završavala njena rekonstrukcija i prenamena u sedište Opšteg javnog i Okružnog tužilaštva.

Isturena odeljenja, takozvane salašarske škole, preživela su tek u varoškim hronikama, a na rubu sudbine da postanu tek avetinjski prazne zgrade su i škole u manjim somborskim selima, pa je već nekoliko godina unazad ustaljena praksa da deca iz, na primer, omalene Rastine u osnovnu školu idu u Gakovo, a čak ni tamo neće imati puno odeljenje prvačića.

Mada ne postoje egzaktne studije kako je došlo do takvog slabljenja krvi Sombora i koji su razlozi pravog demografskog sunovrata varoši koja je pre manje od dva veka bila mnogoljudnija od Novog Sada, Beograda i Zagreba, jasno je da je, uz trend negativnog prirodnog priraštaja izraženog kao i u celoj Vojvodini, najveća krivica do zamiranja privredne aktivnosti ovog kraja. Privatizacija sprovedena na srpski način odavno je zatvorila, a nažalost to čini i ovih dana, kapije nekada privrednih giganata, ali i uzornih preduzeća srednje veličine koja su dominirala i na nekada velikom jugoslovenskom tržištu.

Ionako sve malobrojniji, radno aktivni mlađi Somborci i Somborke sve češće budućnost pronalaze ili u većim sredinama kao što su Novi Sad i Beograd ili se odlučuju da sa pasošima (najčešće hrvatskim i mađarskim, dobijenim po osnovu dvojnog državljanstva) potraže sreću u pečalbi. Slika bi, tvrde upućeni, bila još mračnija od važeće statistike kada bi se u tu reku odlazećih iz Sombora ubrojili i sve brojniji povremeni pečalbari, oni koji rade na čuvanju i nezi starih u EU, građevinski radnici, sezonci u poljoprivredi.

M. Miljenović