Ečanski šaran i muskat krokan po mnogo čemu posebni
LUKINO SELO, NOVI BEČEJ: Na teritoriji srednjeg Banata postoje dva proizvoda koja nose oznaku geografskog porekla i koja su registrovana u Zavodu za intelektualnu svojinu.
Oznaku geografskog porekla dobili su ečanski šaran i Biserno ostrvo - muskat krokan iz Novog Bečeja.
Zašto bi ečanski šaran trebalo da nosi oznaku geografskog porekla? U prijavi je navedeno mnogo razloga, ali svakako su najvažniji specifični klimatski uslovi, poseban način ishrane, specifičan način izlovljavanja, kao i duga tradicija ribarenja na istom prostoru velikog broja jezera i preko 1.500 hektara ribnjaka.
Ribarenjem se na prostoru Belog Blata i Lukinog Sela, gde je i najviše površina pod ribnjacima, bave generacije, a veština i znanje prenose se sa kolena na koleno. Zbog specifičnog načina uzgoja, ali i posebne ishrane, ečanski šaran spada u posne ribe, jer je procenat masti u mesu vrlo mali. Izlovljava se delom ručno, a najveći deo mreža i alata proizvodi se na ribarskom gazdinstvu.
Zanimljivo je da je pravo na ribarenje veleposednička porodica Lazar naplaćivala još 1854. godine, dok su lokalne novine 1891. godine zabeležile da postoje planovi za izgradnju jezera za uzgoj ribe. Prvi šarani zaplivali su Belim jezerom 1907. godine. I pre, a naročito posle Drugog svetskog rata, uzgoj šarana samo je unapređivan.
Vinogradi na Bisernom ostrvu zauzimaju 36 hektara, a pod muskat krokanom je 14,5 hektara. Proizvodnja je ograničena i godišnje se proizvede oko 150.000 litara ovog vina. Sve pod budnim okom enologa. To je sve pisalo u prijavi za dobijanje oznake geografskog porekla, i tako je i bilo kad je zaštita zatražena.
Ali, sudbina muskat krokana je u međuvremenu dobila neželjene tokove. Na blizu deset hektara zakupac je posadio vinograd sa ovom sortom, ali se o vinogradu ne brine. Ostatak, pet hektara starog zasada, u nešto je boljem stanju. Stručnjaci su upozoravali da, ukoliko se nešto ne preduzme, muskat krokan može i da nestane, a tada yaba i oznake geografskog porekla.
Na tradiciju, ali i na specifičnosti i ograničenu proizvodnju, pozvali su se i inicijatori kada su za muskat krokan sa Bisernog ostrva zatražili oznaku geografskog porekla. Biserno ostrvo je poseban lokalitet kod Novog Bečeja. Prvi vinogradi na ostrvu zasađeni su 1905. a prvi muskat krokan 1912. godine. Uporedo sa formiranjem vinograda, građeni su i podrumi za čuvanje vina.
Srećom, drugi proizvod iz srednjeg Banata sa oznakom geografskog porekla, ečanski šaran, i dalje postoji i ima značajan udeo na ovdašnjem tržištu.
Ž. Balaban