POD KROVOM NOVOSADSKOG NTP-a RAZVIJA SE SVETSKO REŠENJE Za precizniju radioterapiju kvalitetniji CT snimci
Pod krovom Naučno-tehnološkog parka u Novom Sadu razvija se startap kompanija Vinaver Medical. U fokusu njenog interesovanja je razvoj programske podrške za CT uređaje novije generacije, kako bi čestična radioterapija tumorskih ćelija bila što preciznija, sve u cilju minimizacije oštećenja okolnog zdravog tkiva.
Osnivač kompanije dr Stevan Vrbaški došao je na ovu ideju tokom školovanja od Novog Sada, Litvanije, Italije sve do čuvenog Univerziteta Djuk u Sjedinjenim Američkim Državama.
Čestična ili korpuskularna radioterapija nova je metoda u području radijacijske onkologije koja koristi specifična fizička i radiobiološka svojstva čestica u lečenju tumora. Primenom radioterapije česticama, najčešće protonima i ugljenikovim jonima, moguće je isporučiti vrlo preciznu dozu zračenja na tačno određenoj dubini u telu pacijenta uz minimalni uticaj na okolna zdrava tkiva i organe od rizika. Istovremeno, u poređenju s konvencionalnom radioterapijom, čestična je i istovremeno i efikasnija u lečenju raka, što posebno dolazi do izražaja kod tzv. radiorezistentnih tumora. Pacijenti mnogo lakše i bolje podnose ovu vrstu radioterapije, a i šanse za izlečenje su veće.
Ona loša vest je da ona nije svima na raspolaganju, jer su postrojenja za radioterapiju česticama izrazito velika i skupa – nama najbliži takvi centri su u Italiji i Austriji – te je samim tim smanjena dostupnost ovakve terapije. Ilustracije radi, čak i u SAD osiguravajuće kuće odbijaju da pokriju troškove onkoloških pacijenata upućenih na čestičnu radioterapiju, jer su u proseku i do deset puta viši u odnosu na konvencionalno lečenje zračenjem. Ipak, zahvaljujući sve većem broju kliničkih istraživanja s pozitivnim rezultatima i kontinui- ranom napretku tehnologije, centri za terapiju česticama postaju sve pristupačniji. A među novim tehničkim rešenjima je i softversko unapređenje Vinaver Medical-a za već postojeću infrastrukturu, kojim je povećana preciznost isporuke čestične radioterapije za nekih 75 procenata.
– U fokusu Vinaver Medical-a su savremeni CT uređaji, koji se najčešće koriste u planiranju čestične radioterapije – pojašnjava dr Vrbaški. - Podsetiću, CT je radiološka dijagnostička digitalna metoda pregleda, koja u najkraćem predstavlja računarsku rekonstrukciju poprečnog ili aksijalnog tomografskog sloja, na osnovu mnogostrukog merenja apsorpcionih vrednosti X zraka koji prolaze kroz pacijenta. Dakle, za razliku od RTG-a, gde dobijate 2D snimak, kod CT-a vi imate 3D prikaz regiona od interesa. Nova generacija CT-uređaja koriste najsavremenije detektore X-zraka, koji su sposobni da na različitim energijama prate kako ljudsko tkivo odgovara na te zrake. Upravo koristeći te snimke, Vinaver Medical je razvio softversko rešenje uz pomoć kojeg možemo da izračunamo i neke dodatne parametre kao što su gustina tkiva, njegova kompozicija... koji će mnogo bolje opisati kako se posmatrano tkivo promenilo.
Temelj uspešne terapije je da se dobro razume kakav je tumor u pitanju
Kako pojašnjava dr Vrbaški, temelj uspešne terapije je da se dobro razume kakav je tip tumora u pitanju, koje su mu margine odnosno kakve su šanse da se proširio. Drugim rečima, ono što softver Vinaver Medical-a pruža u domenu imidžinga upravo je početna tačka za radioterapiju, jer omogućava potpuno razumevanje promene tkiva. Na temelju tih informacija medicinski fizičar i onkolog mogu mnogo preciznije da planiraju čestičnu radioterapiju kako bi se što bolje ozračio tumor, odnosno pod kojim uglom bi se dobio najbolji efekat, a maksimalno sačuvalo okolno zdravo tkivo. Ono što daje posebnu težinu ovom rešenju je mogućnost da se koristi na praktično svim postojećim savremenim CT uređajima, bez obzira na proizvođača.
- Od početka smo na polju medicinskog imidžinga fokusirani na integraciju sa postojećim spektralnim CT uređajima i naše rešenje je zato jedno od retkih koje ne samo da radi na svim postojećim hardverima već i dodaje vrednost svakom od njih – navodi dr Vrbaški. - Naša je dalje ideja da u budućnosti razvijemo alat koji će omogućiti da se slike sa uređaja različitih proizvođača jednostavno harmonizuju. Time bismo dobili da radiolozi, lekari i svi koji proučavaju te slike u manjoj meri zavise od toga koji hardver imaju na raspolaganju u bolnici, a samim tim bi i komunikacija među radiološkim centrima bila lakša. Jer čitav naš koncept se bazira na tome da se maksimalno pomogne pacijentima a ne da uspeh terapije zavisi od toga na temelju čijeg je CT uređaja formulisan radiološki nalaz. Ilustracije radi: budući da mi nemamo u Srbiji mogućnost za čestičnu radioterapiju, ovde bi moglo da se obavi snimanje, snimci se onda pošalju u nama najbliže centre u Trentu ili Beču, tamo bi mogla da se uradi procena i planiranje terapije i pacijent bi tako dobio sve relevantne informaciju o tome šta ga sve čeka i pre no što krene na put.
Miroslav Stajić