UTVNS: O početku dolaska turista u Srpsku Atinu

– Počeci modernog organizovanog turističkog vođenja u Novom Sadu vezani su za planinarsko-turistički časopis „Putnik”, osnovan 1862. godine, koji je bio prvi na slovenskom jugu – istakao je istoričar i nekadašnji predsednik Udruženja turističkih vodiča Novog Sada (UTVNS) Ilija Komnenović.

U saradnji s tim udruženjem, „Dnevnik” će objavljivati priče i zanimljive anegdote o istoriji i arhitekturi grada, znamenitim ljudima, gastronomiji, kao i o skrivenim ili zaboravljenim delovima Srpske Atine.

Ovog puta Komnenović je pripremio priču o početku organizovanog dolaska turista u Novi Sad i o okolnostima nastanka pomenutog udruženja. On navodi da od druge polovine XIX veka, uz postojeće odlične kopnene veze, Novi Sad dobija redovne parobrodske linije s Budimpeštom, a preko nje i s Bečom i ostatkom Evrope.

– Komunikacione veze se poboljšavaju krajem XIX veka, kada dobijamo i železničku vezu, koja će nas povezati prvo sa srednjom i zapadnom Evropom i, veoma brzo, preko Beograda s Balkanskim poluostrvom – objašnjava Komnenović. – Istovremeno s razvojem saobraćajnih veza i prilivom putnika i gostiju, u gradu se, pored postojećih gostionica s prenoćištem, podižu i prvi moderni hoteli. Posetioci grada i gosti hotela, a i svi oni koji su boravili u gradu, želeći da se upoznaju s njegovim kulturno-istorijskim spomenicima i njegovom okolinom, uglavnom za vodiče angažuju ugledne građane: istoričare, umetnike, lekare, advokate...

„Šta je grad, do ljudi”

U skladu s promovisanim principima Svetske organizacije turističkih vodiča, u Novom Sadu je 1986. godine osnovano Udruženje turističkih vodiča Novog Sada. Ilija Komnenović navodi da to udruženje danas okuplja 48 profesionalnih turističkih vodiča koji vode turiste na više svetskih jezika. Naglašava da je glavni cilj UTVNS-a promocija turističkih vodiča kao najboljih ambasadora svog grada.

– Turistički vodiči udruženja stoje na raspolaganju domaćim i stranim posetiocima spremni da im najbolje predstave svoj grad, regiju i zemlju – kaže Komnenović. – Udruženje je, kao neprofitna i nepolitička organizacija, osnovano s ciljem da okupi stručno osposobljena lica, koja se stalno ili povremeno bave poslovima turističkog vodiča i da konstantno radi na podizanju nivoa usluga koje pružaju njegovi članovi. Turistički vodiči su prvi promoteri svoje zemlje, naroda i kulture s kojima se turisti susreću, a često i jedini. Zbog toga je geslo našeg udruženja: „Šta je grad, do ljudi”.

Zbog izuzetnog interesovanja gostiju, 1903. godine se kao pomoć turistima izdaje prvi ilustrovani vodič na našim prostorima pod nazivom „Putovođa kroz Novi Sad”. On je objavljen na srpskom, mađarskom i nemačkom jeziku, u izdanju Srpskog trgovačkog društva iz Novog Sada. Ilija Komnenović ističe da se sa stvaranjem nove države, Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, u Novom Sadu 1924. godine osniva Društvo za saobraćaj putnika i turista iz Beograda pod nazivom „Putnik”. Po njegovim rečima, oni su u svje poslovanje tada uključili i usluge turističkih vođenja, a najviše stranih turista je dolazilo iz Nemačke, Austrije, Češke. Tada je, zbog velikog priliva turista iz inostranstva, ali i zemlje, štampan prvi savremeni džepni turistički vodič. On je bio dimenzija 7,7 s 11,5 centimetara, a zvao se „Vođ po Novom Sadu i okolini”.

Dragocena dela

Sadašnji predsednik Udruženja Srđan Bošković navodi da je „Vođ po Novom Sadu i okolini” prvi turistički vodič napisan za Novi Sad. Ilija Ognjanović Abukazem „Šetnje po Novom Sadu” je zapis velikog savremenika Zmaj Jove, Laze Kostića i drugih. Melhior Erdujhelji „Istorija Novog Sada” je prva napisana istorija našeg grada koja ima netačnih podataka, ali koju, kao prvo takvo delo, svakako treba pozdraviti”.

– Posle Drugog svetskog rata vodiči rade u tada osnovanim preduzećima iz oblasti turizma i u njihovim filijalama – otkriva Komnenović. – Veliki pomak u razvoju turizma i usluga, pre svega turističkih vođenja, dogodio se u drugoj polovini sedamdesetih godina DŽDŽ veka, kada je Privredna komora Vojvodine preuzela brigu o obrazovanju školovanih turističkih vodiča. Iz tog oblika redovnog školovanja izašlo je više od tri stotine obrazovnih i kvalifikovanih vodiča.

K. Ivković Ivandekić