USPOMENE NA VELIKANA U CENTRU SREMSKE KAMENICE Kuća u kojoj je živeo i stvarao čika Jova Zmaj
U najstarijem delu Sremske Kamenice, u ulici koja po njemu nosi ime, nalazi se kuća u kojoj je živeo i umro jednan od najpoznatijih srpskih pesnika, lekar, humanista, pokretač i urednik časopisa za decu „Neven” - Jovan Jovanović Zmaj (1833–1904).
Sagrađena u drugoj polovini 19. veka, predstavlja spomenik kulturne od velikog značaja i svedočanstvo života i rada jednog od najvećih srpskih romantičara.
Prizemna kuća žute boje, u kojoj je čika Jova Zmaj proveo posledenje godine svog života, adaptirana je 1933. godine i otvorena za posetioce. U tom objektu panonskog tipa, pravougaone osnove, s prostorijama u nizu, visokog dvoslivnog krova, jednostavnih fasada, bez plastičnih ukrasa, nalazi se Zmajev muzej. Muzejski kompleks čine glavna kuća s malim drvenim balkonom, desno od kapije i pomoćni objekat, dok je u bašti smešten spomenik. Interesantan je podatak da je poslednjih deset godina svog života sa Jovanovićem živeo slikar Novak Radonić, kao i da su obojica sahranjena na Kameničkom starom groblju.
U radnoj sobi nalaze se lekarski instrumenti, koje je koristio, rukopisi pesama i časopisa, kao i privatne prepiske. Rukopisi pesama kao što su „Materina maza“ i mnoge druge vraćaju u detinjstvo i podsećaju na neke pomalo izgubljene vrednosti u životu, ljubav prema bližnjima, prirodi i svetu koji nas okružuje. Pažnju posetilaca privlači i prostor u kom je prikazan čija Jovin porodični život, gde se čuvaju portreti njegove žene Ruže i njihove preminule dece. Uramljeni rukopisi iz zbirki „Đulići“ i „Đulići uveoci“ svedočanstvo su ljubavi prema bližnjima ali i tuge i bola zbog velikog gubitka. Iako kao lekar nije mogao da svoje najbliže spasi od bolesti, uspeo je da svoja bolna iskustva pretoči u poeziju i podeli ih s budućim generacijama.
Obimni konzervatorski radovi na objektu izvedeni su 1973. godine, zatim na fasadi 1991., a obnavljan je i u periodu od 2001. do 2002. kao i 2019. godine.
J. Vukašinović