Svratište, kao dom deci ulice
U Novom Sadu beleži se veliki pomak u pružanju podrške deci uključenoj u život ili rad na ulici, rečeno je u petak na sastanku fokus grupe, formirane u okviru projekta
regionalnog istraživanja “Rasprostranjenost fenomena dece uključene u život i/ili rad na ulici”. Ovaj projekat zajednički realizuju Ekumenska humanitarna organizacija iz Novog Sada u saradnji sa međunarodnom organizacijom “Spasimo decu”, a cilj sastanka bio je da se prikupe najnoviji podaci iz prakse i razmene iskustva sa stručnjacima iz nadležnih organa uprave i ustanova, kako bi se što bolje sagledao trenutni položaj ove dece, koja spadaju u izrazito ranjivu društvenu grupu.
Otvaranjem svratišta za decu ulice u Novom Sadu olakšao se život mališanima ulice, međutim, njegov kapacitet i obim usluga nedovoljni su u odnosu na stvarni broj dece uključene u život ili rad na ulici. Čak se procenjuje da je u pojedinim periodima godine broj dece koja žive ili rade na ulicama grada, bar dvostruko veći u odnosu na broj dece koja koriste usluge svratišta.
Kako je naglašeno, u Novi Sad deca dolaze iz drugih mesta radi prosjačenja i druge vrste rada na ulici. Osim što bi slične ustanove trebalo uspostaviti i u drugim, naročito pograničnim gradovima, na fokus grupi je konstatovano da u propisima Republike Srbije deca koja žive i/ili rade na ulici i dalje nisu prepoznata kao posebno ranjiva kategorija stanovništva.
Poseban problem predstavlja činjenica da ova deca dolaze iz siromašnih i socijalno ugroženih porodica, čiji članovi nemaju prijavljeno prebivalište i među kojima je uz to veoma izražen i patrijarhalni obrazac međusobnih odnosa. U takvim porodicama muškarci, kao supružnici i očevi, zloupotrebljavaju svoju nadmoć tako što žene i decu primoravaju na prošnju ili druge vrste rada na ulici. Čak i kada se obrate centrima za socijalni rad i kada njihovi predmeti dospeju pred pravosudne organe, ove žene, budući neuke i uskraćene za usluge službi besplatne pravne pomoći, ne uspevaju da ostvare svoja zakonom zagarantovana prava, niti da zaštite sebe i svoju decu.
Samim tim one i njihova deca bivaju ponovo vraćeni u začarani krug neinformisanosti, nemaštine i nasilja, obrasca koji će se bez efikasnog postupanja institucija ponavljati iz generacije u generaciju. Uz prepoznavanje dece i mladih koji žive i/ili rade na ulici u prospisima i koordinisano postupanje institucija, učesnici fokus grupe smatraju da bi uspostavljanje efikasnog sistema besplatne pravne pomoći, kojem bi pristup imali i roditelji, naročito majke ove dece i mladi suočeni sa ovim problemom, u značajnoj meri doprinelo unapređenju ostvarivanja i zaštite prava ove naročito ranjive društvene grupe.
Uz predstavnike Pokrajinskog zavoda za socijalnu zaštitu, nekoliko centra za socijalni rad, Službe za zdravstvenu zaštitu dece Doma zdravlja “Novi Sad” i Policijske uprave Novi Sad, u radu fokus grupe učestvovale su i predstavnice Pokrajinskog zaštitnika građana - ombudsmana.
A.B.