Priča iz Udruženja turističkih vodiča Novog Sada o Stevanu Adamoviću

U pitanju je Stevan Adamović. On se rodio u Novom Sadu 1870. godine, gde je završio i osnovnu i srednju školu, dok je studije prava pohađao u Debrecinu i Budimpešti. Predsednik UTVNS-a Srđan Bošković za „Dnevnik“ ističe kako je Stevan Adamović postao doktor prava u 21oj godini života i govori o poreklu porodice Adamović.

- Stevan Adamović vodi poreklo od čuvene porodice Adamović koja dolazi iz Sremske Mitrovice, a koja je promenila prezime iz Hristomanos u Adamović – priča Bošković i dodaje kako se po originalnom prezimenu može pretpostaviti da je grčkog porekla te da su se doselili iz Makedonije. - Prezime su promenili po čoveku koji je Stevanovog dedu - Stefana Hristomanosa Adamovića prihvatio kao sina, a Stefanov sin iliti Stevanov tata bio je Aleksandar (Šandor) i on je bio veoma poznat vinogradar koji je imao 15 dece. Njegovi vinogradi su se nalazili u Rakovcu i Sremskoj Kamenici, a današnji deo grada, koji je poznat kao Adamovićevo naselje, je zapravo nekadašnji rasadnik vinove loze gde je u jednom trenutku radilo oko 3.000 kalemara.

Naš sagovornik se osvrće na značaj dela i karijere Stevana Adamovića i ističe kako je u Novom Sadu ostavio neizbrisiv trag te kako je bio jedan od osnivača advokatske komore u Novom Sadu i njen predsednik punih 20 godina. Osim toga, Srđan Bošković napominje kako je Stevan Adamović osnovao i prvi trajni bioskop u gradu – „Apolo“ te kako su se projekcije prvo davale samo nedeljom, a kasnije su bile moguće svakim radnim danom. On navodi kako je Stevan Adamović voleo modernu tehnologiju te kako je, njegovim zauzimanjem, grad dobio prvi velodrom, odnosno uređenu biciklistčku stazu 1900. godine, koja se nalazila na placu Turskog hana.

Automobil od bake

Predsednik UTVNS-a Srđan Bošković za „Dnevnik“ navodi kako su, osim modernih tehnologija, Stevanu Adamoviću i automobili predstavljali veliku pasiju te dodaje kako je Stevanu Adamoviću, kada je položio pravni ispit, baka Marta Kondoroši u Parizu kupila automobil marke De dion Bouton.

- To je bio prvi automobil u gradu zbog čega su, kada bi krenuli da se provozaju, predstavljali pravu atrakciju za Novosađane – otkriva Bošković. - Jednom prilikom kada su krenuli u vožnju, auto im se pokvario i krenuo unazad, a Novosađani su bili impresionirani jer su verovali da je u pitanju predstava te su krenuli da tapšu. Drugom prilikom, za vreme izbora za poslanika u Šidskom okrugu, Stevan Adamović je želeo da kolima impresionira seljake iz okruga. Kada je krenuo da vozi, seljaci su čuli mašinu kako bruji i razbežali su se.

- Velodrom je izgoreo 1849. godine, tokom bombardovanja u velikoj buni, a sadašnja zgrada Matice Srpske još nije bila podignuta – govori Bošković. - Staza je bila kružnog tipa, oko nje su bili klupe, a u sredini tribine, dok je između trka svirao orkestar. Koliko je biciklizam u početku bio skup govori informacija da je cena bicikla u početku bila jednaka ceni para volova.

Stevan Adamović je, prema rečima Srđana Boškovića, nakon Prvog svetskog rata izabran za gradonačelnika Novog Sada.

- Tokom njegovog mandata je došlo do sudbonosne odluke da se Brukšanac (mostobran) sruši – ističe Bošković. - Sa tom odlukom izgubili smo deo arhitektonskonskog nasleđa, ali je tada Novi Sad počeo da izlazi na Dunav i da se spaja sa Petrovaradinom. Tada se zidao sadašnji Bulevar Mihajla Pupina (tada se zvao Bulevar kraljice Marije) i deo grada uz Dunav.

Srđan Bošković navodi kako je Stevan Adamović sa svojim sinovima, Aleksandrom i Fedorom, imao advokatsku kancelariju. On je, kako naš sagovornik otkriva, tokom Drugog svetskog rata bio držan kao talac sa mnogim drugim uglednim Novosađanima, a preminuo je 1945. godine u Novom Sadu. U našem gradu danas postoji nekoliko objekata koji su vezani za porodicu Adamović. Srđan Bošković nabraja palatu Adamović na Trgu mladenaca (koja je, kako kaže, bila predviđena za rentijerske svrhe), zatim porodična kuća koja se nalazi u ulici Kralja Aleksandra i dodaje kako je postojala još jedna palata u kojoj se nalazio bioskop “Apolo”, dok se danas tamo nalazi poslovna palata “Apolo”.

K. Ivković Ivandekić