Manastir Savinac u Starim Ledincima: Svetinja i kulturno dobro
NOVI SAD: Na severnom delu Fruške gore, istočno od Starih Ledinaca, u naselju Klisa nalaze se ruševine srednjevekovnog manastira Savinac, koji je stradao svedočeći turskim osvajanjima.
Manastir je bio muški, a odlukom Njegovog Preosveštenstva Vladike Vasilija otkupljen je 2017. godine veći deo zemljišta oko same crkve i tako se ova srednjovekovna svetinja vraća u vlasništvo Srpske pravoslavne crkve.
Vladika Vasilije te godine je i odredio monahinju Teodoru Batinić kao nastojateljicu koja neumorno bdi nad manastirskim posedom duge i neodgonetnute istorije. Da bi se omogućila obnova, prvo je raščišćen prostor oko ruševina manastirskog kompleksa koji je preuređen u manastirski konak, te je pored ostataka samog hrama napravljena crkva brvnara od drvenih poluoblika, u kojoj se zimi služi luturgija.
Pojedini meštani manastir Savinac oslovljavaju crkvom Svetog Đorđa (Svetog Georgija), a razlog tome stoji u dugoj i nemirnoj istoriji. Prema zapisima koji postoje iz 1954. godine, u 20. veku bili su vidljivi ostaci srednjovekovnih fresaka, među kojima je bila i freska Svetog Đorđa, a pred samim dverima crkve bila je i freska Svetog Simeona Mirotočivog, kojima više nema ni traga.
– Službe se u manastiru Savinac svakodnevno obavljaju, a pored meštana, sve češće dolaze i ljudi van Ledinaca – rekla je odbornica u Skupštini Grada Novog Sada sa teritorije Ledinaca Mirjana Vasilić. – Postojale su razne priče oko toga da li je to manastir Savinac ili crkvica Svetog Đorđa jer se spaljivanjem sela svi istoriografski tragovi potpuno gube. Ono što je poznato je da je crkva pripadala pravoslavnoj tradiciji jer je orijentisana u smeru istok-zapad, dok se sa zapadne strane nalaze očuvani spoljni zidovi kule zvonare.
Po tornju i ostacima crkvenog prostora, crkva je građena u vizantijskom stilu, a način zidanja dodatno ukazuje na to da je on služio pravoslavnoj veri. Crkva je bila jednobrodna građevina sa bačvastim svodom, a zidana je od lomljenog kamena. Pretpostavlja se da izgradnja ovog manastira započeta u 12. veku, u periodu između završetka vladavine Stefana Nemanje i početka vladavine kralja Stefana Uroša Drugog Milutina Nemanjića. Manastir Savinac ima status kulturnog dobra od velikog značaja od 1997. godine, a Gradski zavod za zaštitu spomenika kulture započeo je konzervaciju i arheološko ispitivanje manastira. Glavni hram ženskog Manastira Savinac posvećen je prenosu moštiju Svetog Save, što se obeležava i kao slava 19. maja, kada se služi sveta liturgija na ostacima crkve.
Svete luturgije služe se subotom, nedeljom i crvenim slovom u osam časova, dok se jutrenje služi u pet, a večernje u 17 časova.
D. Andulajević
Projekat “Prigradska naselja Novog Sada” je relizovao “Dnevnik Vojvodina pres” d.o.o, uz podršku Grada Novog Sada, a stavovi izneti u podržanom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio novac.