Knjiga o pčelarskom muzeju i porodici Živanović
Muzej pčelarstva porodice Živanović u Sremskim Karlovcima, jedinstvena muzejska ustanova na našim prostorima, od ove godine osobena je po još nečemu. U godini jubileja, kada se navršilo pet decenija postojanja tog pčelarskog muzeja, iz štampe je izašla knjiga „Muzej koji priča“.
Ova knjiga iz pera nekadašnje novinarke „Politike“ Danice Radović, na stotinak strana predstavlja ovaj dragulj, ali ne samo njega, nego i tu staru karlovačku porodicu trgovaca, pčelara, vinara, vinogradara, zadužbinara, intelektualaca i nacionalnh radnika.
Nije mi bila namera da se bavim naukom o pčelama, niti je moglo u jednoj knjizi da se ispriča sve o Živanovićima i njihovom plodnm viševekovnom radu – kaže Danica Radović. - Monografija čitaocu posredno, kroz priču o eksponatima, otkriva biologiju pčele i uređenju pčelinjih društava. I mnoge tajne pčelarskog zanata o kojima govore muzejski predmeti, fotografije i dokumenti. Otkriva i detalje iz istorije pčelarstva kod Srba i u svetu i storiju o najčuvanijim karlovačkim vinima. To je priča i o ključnim događajima iz života Živanovića, o plejadi stvaralačkih ličnosti ove porodice, koje su, uz sve druge poslove u velikim pčelinjacima, vinogradima i podrumima, uspele da pre pola veka stvore i muzej pčelastva, kojem posvećujemo monografiju. Muzej pčelarstva i porodičnog vinogrdarstva danas ima 450 eksponata, a više stotina fotografija, dokumenata i predmeta čeka da bude uključeno u muzejski prostor.
Priču o muzeju Radovićeva započinje pohvalom pčeli, pesmom koju je rodonačelnik racionalnog pčelarenja profesor Jovan Živanović napisao pčeli u znak zahvalnosti za ozdravljenje, koje je pripisivao tim čudesnim bićima, a potom pažnju budućih čitalaca usmerava na lik i delo tog čuvanog Karlovčanina od kojeg je sve i počelo.
Otac racionalnog pčelarenja
Profesor Jovan Živanović, po rečima Danice Radović, bio je naučnik, književnik, novinar, prirodnjak i pčelar. Nakon Karlovačke gimnazije nastavio je školovanje u Beču, na filološkim studijama kod čuvenog lingviste i slaviste Franje Miklošiča. Iako je imao ponudu nakon diplomiranja da ostane na filološkoj katedri u Beču on se vraća u Karlovce i postaje profesor u Karlovačkoj gimanziji u kojoj se bavio i naunim radom u svojoj primarnoj disciplini – filologiji, ostavivši niz radova iz te oblasti. Autorka navodi da je zapravo filološki načuni rad sudbinski uveo Jovana Živanovića u sasvim drugu delatost. Budući da je iscrpljen od rada počeo da poboljeva po nagovoru prijatelja, prirodnjaka i lekara dr Đorđa Natoševića kako bi osnažio otpornost organizma, Jovan Živanović podiže voćnjak u Mateju sa 300 stabala jabuka i krušaka . Saznavši od čuvara voćnjaka Antona Lutrova iz Vajske da su mu za oprašivanje voćki potrebne pčele 1875. unosi prvih osam tradicionalnih košnica pletara, ali blagodat pčelarenja otkrio mi je šumar Porfirije Poja Nikolić i od tada počinje nova etapa u profesorovom životu, koja mu je donela titulu rodonačelnika racionalnog pčelarstva kod Srba.
Sve ono što su posetioci muzeja obilazećai tu nesvakidašnju zbirku i slušajući od potomaka profesora Živanovića, praunuka Žarka i čukununuka Borka, mogli i mogu da saznaju o pčelarskoj porodičnoj tradiciji, dostignućima, interesantnim detaljima, dragocene fotografije, počev od jedine i najstarije očuvane dagerotipije kod Srba, iz 1841. godine na kojoj je otac Jovana Živanovića, Josim, do onih koje prikazuju pčelarske eksponate, koji se retko gde mogu sresti,porodicu do one koja svedoči o dolasku u muzej vojvotkinje od Kornvola, literaturu i mnogo toga još, Danica Radović sabrala je u ovoj knjizi. Kako su vinogradarstvo i vinarstvo od naseljavanja Živanovića u Sremske Karlovce prisutni u toj porodici, deo knjige posvećen je i tim delatnostima. Nije zaboravljena ni knjiga utisaka koja je prepuna impresija mnogih znanih i neznanih posetilaca sa gotovo svih kontinenata iz korpusa od više desetina hiljada ljudi koji su obišli muzej, jedan od najposećenijih objekata u Sremskim Karlovcima.
Izdavanje monografije o muzeju podržao je Pokarajinski sekretarijat za kulturu, javno informisanje i odnose s verskim zajednicama.
Z. Milosavljević
Projekat „Javni interes u Sremskim Karlovcima“ realizuje, od 15. aprila do 31. decembra 2018. godine, „Panonija media“ u saradnji sa „Dnevnikom“. Stavovi izneti u ovom tekstu nužno ne uzražavaju stavove lokalne samouprave, koja sufinansira projekat.
