Istorija Novog Sada od postosmanskog perioda do savremenog doba
– Postoje razni gradovi, muzeji i izložbe, ali je samo jedan Novi Sad i muzej koji je pozvan da se bavi istorijom ovog grada – reči su kojima je autorka Agneš Ozer u utorak otvorila izložbu „Novi Sad – slobodan grad” u Zbirci strane umetnosti Muzeja grada Novog Sada, koja se može pogledati do 2. juna.
Postavka nudi na uvid više od 100 originalnih predmeta, mapa, grafika, umetničkih slika, fotografija i filmskih zapisa. Multimedijalni prikaz pratiće katalog, koji će dati kompletan presek istorije Novog Sada od postosmanskog perioda do savremenog doba, u kojem je izrastao u grad po meri čoveka.
Direktoru Gradskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Siniši Jokiću je, kako je kazao, pripala čast da bude recenzent izložbe dugogodišnje saradnice i mentorke.
Istoričarka i muzejska savetnica Agneš Ozer potvrdila je da izložbe ne bi bilo bez prethodnice, postavljene 1998. povodom 250-godišnjice dobijanja statusa slobodnog grada, čiji je autor bila zajedno s istoričarem umetnosti Ljubomirom Vujaklijom, te bez značajnih institucija i njihovih saradnika, u prvom redu Istorijskog arhiva Novog Sada, Biblioteke Matice srpske, Muzeja Vojvodine i Radio-televizije Vojvodine.
– Istorija se ne piše za one koji u jednom dahu, obilazeći monumentalnu Petrovaradinsku tvrđavu iz 18. veka, bace letimičan pogled na drugu stranu reke ili projure auto-putem i vide samo tornjeve njegovih crkava i kupole starih zdanja, već za one koji su tu rođeni, koji su tu živeli, za one koji imaju nekog svog na novosadskim grobljima, za one kojima nije svejedno šta se događa u njihovom gradu – dodala je Agneš Ozer. – To je još jedna prilika da se pokaže prošlost, ne samo iz ugla činjenice da je prošlo 270 godina od sticanja statusa slobodnog kraljevskog grada, isto toliko od kada je naselje izraslo na gredama dunavskih rukavaca i nosi ime Neoplanta, Novi Sad, Ujvidek i Nojzac, otkad je donet prvi statut i otkad je grad krenuo ubrzano da se razvija od malog naselja nastalog oko dela vojnog utvrđenja, mostobrana i pontonaca koji su povezivali obale najmoćnije evropske reke Dunava, ali i razne delove sveta, pa i civilizacija, dobijajući s tom činjenicom samo još veći zamah u razvoju i stvaranju svojstvenog duha.
Tokom ne tako dugog perioda otkako su ga građani Petrovaradinskog šanca otkupili za 80.000 rajnskih forinti od vlasti u Beču, Novi Sad se razvio u pravi grad u koji ljudi rado dolaze, ne samo nakratko već ga biraju kao stalno odredište.
– Mi, koji, iako nismo rođeni ovde, znamo njegove tajne, nekadašnje i današnje stanovnike, običaje, bez obzira na to kojoj naciji i veroispovesti pripadaju, naučili smo da svi mi činimo ovaj grad i zato polažemo pravo na njegovu prošlost, sadašnjost i budućnost – potvrdila je Agneš Ozer, koja ga nakon gotovo šest decenija življenja i skoro četiri decenije bavljenja njegovom istorijom doživljava kao svoj.
S. Milačić
