Fortifikacije – nasleđe s ogromnim turističkim potencijalima
U organizaciji novosadskog Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Oficirskom paviljonu na Petrovaradinskoj tvrđavi održan je seminar „Obnova, održavanje i promocija tvrđava – nacionalni zadaci razvoja u evropskim okvirima”, na kojem su učestvovali i eksperti za fortifikacije iz Nemačke i Švajcarske.
Seminar predstavlja krunu sedmodnevnog studijskog putovanja sedmoro evropskih stručnjaka iz te oblasti po Srbiji, tokom kojeg su posetili Kalemegdan, tvrđave u Smederavu, Šapcu, Baču i Nišu, utvrđeni manastir Manasija, tvrđave uz Dunav kao što su Ram, Golubac, Fetislam, lokalitet Dijana kod Kladova, te rimsko utvrđenje Feliks Romulijana. Pred početak seminara obišli su i Petrovaradinsku tvrđavu, za koju organizator ture, zamenik predsedavajućeg ECCOFORT regionalnoj asocijaciji (European Cooperation Centar of Fortified Heritage) i osnivač Evropske kulturne rute fortifikacijskog nasleđa Forte Cultura prof. dr Hans Rudolf Nojman kaže da ima veliki značaj i potencijal.
„Obišavši Tvrđavu, primetili smo očigledan uticaj prošlih vekova i njen značaj ne ogleda se samo na nacionalnom nivou nego i na međunarodnom“, rekao je Nojman.
Evropski centar kulture
Seminaru je prisustvovao i član Gradskog veća za kulturu Dalibor Rožić, koji je istakao da je Novi Sad prepoznat kao regionalni kulturni centar, a realizacijom projekta Evrospke prestonice kulture 2021. pruža se prilika da postane i svojevrsni evropski centar kulture.
„Novi Sad se kroz vreme poozicionirao na taj način zahvaljujući, između ostalog, bogatoj kulturno-istorijskoj baštini“, napomenuo je Rožić.
“Zato je bitno da imamo seminar koji afirmiše i promoviše graditeljsko i fortifikacijsko kulturno nasleđe, a imajući u vidu da smo, kao Grad, ove godine ušli u veliku investiciju obnove podgrađa Tvrđave, to je još jedan dokaz da smo na pravom putu i da treba da saslušamo mišljenje stručnjaka iz te oblasti, ne samo iz naše države nego i šire.”
“Godine 2012. Evropska unija je uključila u svoje programe i projekte utvrđenih gradova. Posle obilaska raznih gradova tog tipa u Srbiji, pokušaćemo da Kalemegdan, Petrovaradinsku tvrđavu i tvrđavu u Nišu uključimo u te programe. Očekujemo od ovog seminara da nam pomogne da uspemo u toj nameri.”
Po Nojmanovim rečima, Srbija, osim bogatog profanog i sakralnog nasleđa, ima brojne istorijski važne tvrđave i utvrđenja, koji spadaju u nacionalno kulturno blago, o kojem, osim možda regiona, šira Evropa nema dovoljno saznanja. Kako kaže, kao i druga baština, i fortifikacije zaslužuju ozbiljnost i pažnju u pogledu očuvanja i razvoja njihovih turističkih potencijala. Nojman smatra da su očuvanje graditeljskog nasleđa i turizam u međusobnoj zavisnosti i zato je svako ulaganje u obnovu nepokretnih kulturnih dobara i razvoj turizma, opravdano.
„Srbija baštini veliko graditeljsko nasleđe, čiji deo su i fortifakcije, odnosno tvrđave i utvrđeni gradovi“, rekao je direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture mr Siniša Jokić. “Posebno u Dunavskoj regiji imamo čitav kompleks tvrđava iz različitih perioda. Tvrđave su veliki fortifikacijiski, graditeljski i turistički potencijal. U Evropi postoji niz asocijacija, državnih i nevladinih, i pojedinaca koji se bave istraživanjem tvrđava. Na ovom skupu smo prezentovali Petrovaradinsku tvrđavu, što su učinile i kolege iz Srbije i regiona sa svojim fortifikacijama. Seminar „Obnova, održavanje i promocija tvrđava – nacionalni zadaci razvoja u evropskim okvirima”, prvi tog tipa, treba da afirmiše naše tvrđave i izazove talas interesovanja kod evropskih građana da ih posete.”
Z. Milosavljević