Filmska priča međuratne kolonizacije
Zaboravljen i marginalizovan deo srpske istorije – srpski dobrovoljci iz Velikog rata, u znatnom broju prisutni u pobedi srpske vojske i stvaranju jugoslovenske države – tema su niza predavanja istoričara dr Milana Micića.
On svojim istraživanjem i delom postepeno uspeva da osvetli put delimičnog zaborava. Jedno od predavanja „Naseljavanje srpskih dobrovoljaca iz Like u vojvođanske oblasti (1921–1941)” održano je u Galeriji „Prometej”, a tema kolonizacije ljudi koji su u teškim uslovima života, bez kuće, bez stalnog vlasništva nad zemljom, uspeli da podignu sopstvene domove i nova naselja i da se prilagode prostoru u kojem žive, neiscrpna je.
– To je jedan svet koji je gotovo nepoznat i cilj svih predavanja jeste da se javnost upozna sa ljudskim sudbinama, a celokupno moje delo zasnovano je na istraživanju malih zajednica u pokretu i običnih ljudi, a to su ratnici, ratari, pečalbari, ljudi čiji životi liče na filmsku priču – objašnjava istoričar i predsednik Saveza Udruženja potomaka i poštovalaca srpskih ratnih dobrovoljaca „Obilić 1912–1918” dr Milan Micić. – Kolonisti nisu dobijali kuće, sami su ih gradili, najčešće od naboja, i prolazili su dug i težak proces prilagođavanja novom prostoru. Bolesti su ih kosile, naročito decu, ali vitalnost i snaga učinili su da u međuratnom periodu podignu nova naselja, a u njima škole, hramove, sokolske domove, zgrade opština...
Obeležavanje stogodišnjice od Prvog svetskog rata i kolonizacije na neki način bilo je „okidač” i umnogome je pomoglo da se taj period istorije delimično osvetli.
– Ta tema je bila zaparložena, pre svega „zahvaljujući” komunistima posle Drugog svetskog rata, koji su posmatrali dobrovoljce kao neprijatelje novog poretka, kao monarhiste, što su oni i bili – potvrđuje dr Micić. – Prvo što osetim kod ljudi jeste tišina, jedno iznenađenje, a potom i poštovanje prema tim ljudskim sudbinama. Druga reakcija bude njihova prethodna neinformisanost i zahvalnost za to što mogu da saznaju o ljudskim sudbinama i značaju koji nose dobrovoljački pokret i međuratna kolonizacija.
B. Pavković