ENDOKRINOLOG OTKRIVA Ovo je glavni uzrok neplodnosti i izostanka ovulacije
Procenjuje se da 20 procenata parova ima problem sa začećem. Kod žena neplodnost ima mnogo uzroka, uključujući polno prenosive bolesti, endometriozu, poremećaje menstrualnih ciklusa uz gojaznost, hormonske poremećaje i izostanak ovulacije, neprohodnost jajovoda i druge.
Porast starostne dobi gravidnih žena je značajan činilac pošto žene rađaju u sve kasnijem životnom dobu, tako da rizik od neplodnosti i dalje raste.
- U žena u reproduktivnom periodu, gojaznost je povezana sa povišenim nivoima muških polnih hormona (androgena) i izostankom ovulacije kao što je slučaj u Sindromu policističnih jajnika (PCO), kao najčešćem hiperandrogenom poremećaju. Sindrom PCO pretstavlja skup simptoma kao što su gojaznost, izostanak menstruacije, pojačana maljavost, policistični jajnici koji se javljaju u 5% do 10% žena i najčešći su uzrok neplodnosti kod žena - kaže prof. dr Vesna Srećković Dimitrijević, endokrinolog.
Sindrom PCO je najčešćii uzrok izostanka ovulacije i udružen je sa metaboličkim poremećajima, kao što je insulinska rezistencija koja je prisutna u približno 50 - 70 % gojaznih pacijentkinja i predstavlja glavni faktor u nastanku sindroma.
- Insulinska rezistencija i kompenzatorna hiperinsulinemija imaju važnu ulogu u pojavi povećane sekrecije androgena u sindromu PCO i razvoju izostanka ovulacije. Povećana sekrecija androgena dovodi do pojave menstrualnih poremećaja, razvoja ovarijalnih cista, pojačane maljavosti i drugih posledica. Na osnovu vrednosti insulina i glikemije našte može se izračunati HOMA indeks insulinske rezistenije koji je u kliničkom radu koristan parametar praćenja insulinske rezistencije. Hiperinsulinizam i insulinska rezistencija odgovorni su za poremećaje glikoregulacije ( predijabetes i dijabetes), povišen krvni pritisak kod gojaznih kao i poremećaje masnoća u krvi. Hiperinsulinizam i insulinska rezistencija su u osnovi sindroma policističnih jajnika i neplodnosti - objašnjava doktorka.
- Indeks telesne mase se izračunava kada se telesna trežina podeli sa telesnom visinom na kvadrat i izražave se u kg/ m2. Žene sa ITM > 30 kg/m² imaju približno tri puta veću mogućnost za neplodnost u poređenju sa ženama čiji ITM < 24kg/m². Poznato je da stomačno masno tkivo pretstavlja endokrini organ koji luči brojne faktore zapaljenja ( citokine) i faktore tromboze. Pod dejstvom citokina u jetri se stvara C reaktivni protein (CRP) kao lako merljiv faktor inflamacije i pokazatelj rizika za više hroničnih bolesti i stanja. Povećan nivo C reaktivnog proteina u folikularnoj tečnosti gojaznih žena je od posebne važnosti, jer može ukazivati na inflamaciju i povećan oksidativni stres, što je udruženo sa smanjenim razvojem jajnih ćelija.
Povećan oksidativni stres može biti dodatni mehanizam kojim gojaznost utiče na kvalitet jajnih ćelija.
- Postoji veliki broj dokaza u prilog postojanja bliskog odnosa gojaznosti, metaboličkog sindroma i reproduktivnih posledica. Redukcija telesne težine za 5–10 % dovodi do poboljšanja u kliničkim, metaboličkim i reproduktivnim karakteristikama, u žena sa PCO sindromom .
Doktorka navodi da su tokom istraživanju praćeni su efekati mediteranske ishrane na korekciju telesne težine, smanjenje insulinske rezistencije i prevenciju neplodnosti, žena starostne dobi od 20 do 30 godina sa indeksom telesne mase većim od 30 kg/m2 sa sindromom PCO.
- Nakon šest meseci primene mediteranske ishrane došlo je do statistički značajne redukcije telesne težine, uz smanjenje stomačne gojaznosti i normalizacije faktora inflamacije C reaktivnog proteina i smanjenja insulinske rezistencije. Značajan gubitak telesne težine i stomačne gojaznosti, dovodi do poboljšanja biohemijskih parametara i hormonskog statusa kod gojaznih žena sa sindromom PCO. U analiziranoj grupi došlo je do znatnog pada prosečne vrednosti šećera u 120 minutu oralnog glukoza tolerans testa na šestomesečnoj kontroli, koji je statistički značajan. Naši rezultati pokazali su statistički značajan pad insulina i HOMA indeksa insulinske rezistencije kao i smanjenja testosterona.
Ovim radom smo, ističe doktorka, pokazali pozitivne efekte mediteranske ishrane na smanjenje telesne težine, stomačne gojaznosti, popravljanje glikoregulacije, faktora inflamacije i insulinske rezistencije, kao i smanjenje vrednosti testosterona, što sve značajno doprinosi prevenciji i lečenju neplodnosti.
- Navodim primer prvorotke u 44-oj godini sa PCO i metaboličkim sindromom koja je spontano zatrudnela nakon smanjenja težine za 8 kg i obima struka za 8 cm što je uslovilo smanjenje nivoa insulina u krvi, popravljanje insulinske rezistencije, normalizaciju menstrualnih ciklusa koji su postali redovni i ovulatorni. Došlo je do spontanog začeća i rođenja zdravog muškog deteta.
Kurir/ Violeta Nedeljković