Rodna kuća Đure Jakšića s početka 19. veka odoleva vremenu

U njemu se mogu videti kvalitetne reprodukcije njegovih značajnijih slika, koje se inače čuvaju u Narodnom muzeju u Beogradu, izbor pesama i odlomci pripovedaka, kao i etnološka zbirka.

Prema rečima kustoskinje Muzeja Zorice Glišić kuća je podignuta tridesetih godina 19. veka i predstavlja spomenik kulture od velikog značaja. Kuća je po smrti Đurinog oca, sveštenika Dionisija i brata pripala selu. U njoj je 1919. godine otvorena prva čitaonica u Srpskoj Crnji, a za vreme Drugog svetskog rata u kući je boravila nemačka policija. Odluka o otvaranju muzeja posvećenom Đuri rodila se 1944. godine, ali je objekat tek 1956. godine stavljen pod zaštitu države i proglašen spomenikom od kulturnog velikog značaja.

Kuća je panonskog tipa sagrađena je sa dva ulična prozora, ulazom u trem i otvorenim tremom sa zidanim stubovima, koji prati dvorišnu fasadu. Karakteristično je da centralni deo predstavlja kuhnja sa otvorenim dimnjakom i ognjištem. Prema rečima Zorice Glišić kako u kuću postoje dva ulaza, što nije tipično za taj period, samatra se da je ta treća prostorija, do ulice, koja je danas posvećena životu i radu Đure Jakšića, bila kancelarija njegovog oca.

- U kući su u tri navrata rađene veće obnove i konzervacija i to 1961., 1981. i poslenji 2011. godine, kada su urađeni obimniji konzervatorski radovi: zamenjena je dotrajala krovna građa, postavljen novi crep, sanirana je vlag sa unutrašnjih i spoljašnjih zidova i nanesen novi malter  - objašnjava Zorica Glišić. - Prilikom nedavne posete predsednika Pokrajinske vlade Igora Mirovića, predočili smo da bi trebalo sanirati unutrašnjost kuće, jer su ispucali zidovi i imamo problem sa vlagom. To nije ništa neobično jer to je stara kuća sagrađena od naboja koja neprekidno traži ulaganje. Osim toga, razmišljamo i o modernizaciji prostora kako bi bilo prijemčivije za posetioce.

Đura Jakšić se prvobitno bavio slikarskim radom i sve do pedesetih godina prošlog veka smatrao se prvenstveno slikarem. U likovnoj strukturi njegove slike, dominantno je osećanje za boju i njene konstruktivne i psihološke osobine, prevlast osećanja nad intelektualnim promišljanjem. Sklonost ka poeziji, koja je kod Jakšića bila pod jakim uticajem evropskog romantizma, u tesnoj je vezi sa njegovim slikarskim izrazom. Njegov književni rad odlikuje raznovrsnost, bogatstvo tema i literarnih formi. Obuhvata ljubavnu i patriotsko – socijalnu poeziju, istorijske drame i pripovetke, što ga svrstava među najveće liričare srpskog romantizma.

Kuća je tokom decenija menjala vlasnike, pa verujemo da su originalni predmeti tokom vremena zagubili.

-  Sem rukopisa u kući nema predmeta koji su pripadali Đuri, dok smo u selu uspeli da sačuvamo njegovih 18 ikona u Crkvi Svetog velikomučenika Prokopija - ističe Zorica Glišić. - Predmeti koji se nalaze u prostorijama njegovog doma su s početka 19. veka, a postavka je osmišljena tako da dočara duh tog vremena i da prikažemo predmete koji je Đura možda svakodnevno koristio. Od tri prostorije, ona koja gleda na ulicu, je posvećena isključivo Đuri, te su izložene reprodukcije njegovih slika, rukopisi i biografija.

Prema rečima Zorice Glišić najviše posetilaca kroz rodnu kuću  Đura Jakšića prošlo je tokom pandemije, kada su opstojala ograničenja prilikom putovanja u inostranstvo. Nakon tog perioda najviše ljudi svraća koji su poslom u Banatu kraju, kao i oni koji putuju u Rumuniju. Međutim, ona poručuje da bi svako trebao da obiđe Đurin dom kako bi osetio duh tog vremena i odao počast jednom od naših najvećih romantičara.

S. Kovač