U Muzeju Grada otvorena izložba „Tvrđava”

Novom stalnom postavkom, posvećenoj istorijskim i graditeljskih poduhvatima na tom strateški važnom mestu, simbolično je obeleženo 330 godina od početka gradnje utvrđenja na Petrovaradinskoj steni. Interesantan je podatak da su po prvi put izloženi arheološki nalazi, otkriveni ove godine, tokom iskopavanja u prizemlju zgrade Muzeja.

Izložba obuhvata period od starijeg kamenog doba, pa do kraja 18. veka, a različiti segmenti posatavke prikazuju prve naseobine, te antičko utvrđenje “Kuzum”, ali i srednjevekovni samostan “Bela fons”. Iz Muzeja navode da poseban deo postavke čine artefakti i prikazi u vezi sa austrijsko-turskim ratovima, poput čuvene bitke kod Petrovaradina iz 1716. godine, izgradnje utvrđenja od 1692. do 1780., kao i arheološki i istorijsko-umetnički predmeti. Osim toga, deo postavke su i brojne ilustracije i tekstovi, rađeni na osnovu istorijske građe, a posetiocima je na taj način dočaran način života različitih  kultura i civilizacija, ali i ratni sukobi i borbe vođene oko mesta kakvo je Petrovaradinska stena.

Član Gradskog veća kulturu Dalibor Rožić podsetio je na to da Grad svesrdno podržava programe Muzeja, te da je negovanje istorijskog i graditeljskog nasleđa, kroz delovanje ustanova kulture, veoma važno.

- Pravo je vreme da Muzej grada Novog Sada, u periodu kada se navršava 330 godina od početka gradnje Tvrđave, priredi izložbu poput ove, kako bi ukazali na kontinuitet života u tom značajnom fortifikacijskom objektu - rekao je Rožić. - Takođe, Zavod za zaštutu spomenika kulture kroz svoje redovne aktivnosti i program mera tehničke zaštite obnavlja kulturno-istorijske celine kao što su prostori gornje i donje tvrđave, s podrađem, te staro gradsko jezgro i Almaški kraj.

Član Gradskog veća za kulturu najavio je da će u Muzeju uskoro biti organizovani još neki događaji, koji afirmišu i promovišu istorijsko i graditeljsko nasleđe.

Izložba, posvećena Tvrđavi organizovana je uz podršku Zavoda za zaštitu spomenika kulure i Istorijskog arhiva, a direktorka Muzeja grada Vesna Iković objasnila je da postavka dočarava život na Petrovaradinskoj steni.

Čovek u kontinuitetu nastanjuje prostor Petrovaradinske stene od praistorije do danas. Posle neolita tu su se smenjivale različite kulture. Kelti se nastanjuju oko 100. godine p. n. e., a utvrđivanjem granice na Dunavu, sto godina kasnije Rimljani podižu tvrđavu „Kuzum”, koju u petom veku razaraju Huni. U doba Vizantije na mestu Petrovaradinske tvrđave bilo je utvrđenje „Petrikon”, a polovinom 13. veka tu dolaze katolički monasi.

- Kroz istoriju je mnogo sukoba bilo oko ovog strateški važnog mesta, a gradnja austrijskog utvrđenja, kakvo danas poznajemo, počela je 1692. godine - objasnila je viša kustoskinja u Muzeja grada Novog Sada Ivana Jovanović Gudurić. - Kao važan događaj, koji je u velikoj meri uticao na istoriju ovog prostora izdvaja se bitka kod Petrovaradina 1716. godine. Novina, u odnosu na postavku koju smo pre desetak godina imali, je to što je dopunjen segment posvećen petnaestovekovnom manastiru i utvrđenju. S obzirom na to da su u toku ove 2022. godine sprovedena zaštitana arheološka iskopavanja u prizemlju zgrade Muzeja, na gornjem delu Tvrđave, potvrđeni su nalazi o postojanju crkve i manastira reda cistercita. Osim toga, dopunjen je segment posvećen antičkom utvrđenju “Kuzum”, pa su javnosti predstavljeni i predmeti koji do sada nisu izlagani.

Simbol grada

Petrovaradinska tvrđava spada među najznačajnije sačuvane evropske fortifikacije, a osim što je simbol grada, dokaz je i multikulturalnosti na ovim prostorima. Izgrađena na mestu nekadašnjeg srednjovekovnog utvrđenja naziv Gibraltar na Dunavu dobila je još u vreme gradnje, koja je s  prekidima trajala 88 godina, od 1692. do 1780. Nekada vojno utvrđenje danas je popularna turistička destinacija, gde je smešteno stotinak ateljea, a tu se nalaze i muzeji, galerije, restorani, kafići...  Osim turista, ljubitelja istorije i umetnosti, na Tvrđavu dolaze i posetioci željni dobrog provoda, jer se tu svakog leta tradicionalno održava jedan od najpopularnijih muzičkih festivala u Evropi - Egzit.

Posetiocima je veoma interesantan čamac “monoksil”, napravljen iz jednog komada hrastovog debla, a naša sagovornica ističe da je u okviru nove izložbe dopunjena priča o tome kako je taj istorijski predmet postao deo fonda Muzeja grada Novog Sada, odnosno kako je prešao put od slučajnog nalaza do muzejskog eksponata velike vrednosti.

J. Vukašinović