Lipicaneri „Karađorđevom” jezde čitav vek

Sve je započeto uzgojem konja, kada je Austrougarska monarhija započela formiranje ergele, na ovom prostoru, zbog povoljnog geografskog položaja, blizine reke Dunav i slatinastog zemljišta koje je izuzetno povoljno za pravilno formiranje kopita kod podmlatka. Zemljište koje je bogato kalcijumom, pogodno je za proizvodnju lucerke i ovsa. U početku je to bila Ustanova za odgoj ždrebadi koja su nabavljana od privatnih odgajivača širom Monarhije. Prvenstveno su dovodili mušku ždrebad iz mađarske ergele „Mezeheđeš“. Ovde su ždrebad odgajana do godinu dana, a zatim su ponovo vraćena u Mađarsku, gde su služila u vojne svrhe. Kasnije ovde su prvenstveno odgajani radni konji, nonius rase.

Ergela je bila državno vlasništvo Austrougarske monarhije. Krčenjem hrastove šume i izgradnjom štala kao i nekoliko stambenih objekata 1901.godine započelo je naseljavanje ovog kompleksa. Ergela je osnovana kao odgajalište ždrebadi na oko 1.000 hektara obradive površine, naselje je dobilo naziv „Čikoš Telep“, ili prevedeno, „Ždrebarsko naselje“.

Štale u kojima su grla i danas smeštena izgrađene su u periodu od 1901. do 1903. godine. Pored štala zasađeni su drvoredi lipe, kao i duž puta Donji-Centralni-Gornji majur. Ozelenjavanje je imalo svoju značajnu ulogu posmatrano iz horizonta ravnice.

Karađorđevo ima prilično dugu tradiciju u poslu kojim se bavi. Još 1924. godine, ukazom kralja Aleksandra Karađorđevića, osnovano je Državno lovno-šumsko dobro. Odmah po završetku Drugog svetskog rata, već 1945. godine, obnovljen je rad ovog dobra. Ostalo je zabeleženo da je još 1948. godine ovde organizovan diplomatski lov. Verovatno već tada se uvidelo da bi valjalo jedan deo ovog bogom danog prostora, sa raznim vrstama retkog biljnog i životinjskog sveta, urediti u reprezentativne svrhe. Zato je 1957. godine otpočelo uređenje kompleksa koji je danas poznat pod imenom – Reprezentativni objekat „Karađorđevo“.

Sredinom juna  1973. godine „Lovno-šumsko poljoprivredno dobro“ dato je na korištenje Jugoslovenskoj narodnoj armiji (JNA) i dobilo je naziv „Vojna ustanova Karađorđevo“. Izgrađena je vila za odmor, u kojoj je  23 godine glavni gost, ali i domaćin, bio Josip Broz Tito. Otpočelo je isušivanje močvara, izgradnja veštačkih jezera, formiranje i uređenje parkovskih površina, poribljavanje jezera i formiranje staništa za ptice... Usledila je i gradnja raznih pomoćnih objekata, koji će biti u funkciji glavne vile. Uređen je i napravljen kompleks, sa kompletnom infrastrukturom, koji je bio i ostao – adresa za visoko društvo.

Ovde je 5. juna 1983. godine otvoren hipodrom „Mladost“, a  od 30. septembra 1989. godine otvorena je stalna izložba muzeja o ergeli „Karađorđevo“, s najvažnijim eksponatima, trofejima, zapisima, fotografijama iz svoje istorije. U njemu se nalaze pehari koje su osvojila grla u prethodnih nekoliko decenija. Najznačajniji eksponati su saonice i kočije iz Titovog perioda, fotografije na kojima su nastupali grla galopera i preponaša, kao i fotografija na kojoj je zabeležena poseta naše delegacije britanskoj kraljici Elizabeti. Muzej čuva i matične knjige grla sa početka prošlog veka, kao i knjigu utisaka za koju se pretpostavlja da je najstarija u našoj zemlji – otvorena je 1927. godine.

Milan Bozokin