Električna vozila u Poljskoj i na KiM pojačala zagađenje

U Evropi, gde prodaja raste najbrže na svetu, električna vozila u Poljskoj i na Kosovu i Metohiji zapravo utiču na rast emisije ugljenika zbog velike zavisnosti energetske mreže od uglja, pokazuju podaci koje je prikupila istraživačka konsultantska kuća Radijant Enerdži Grupa (REG).

U drugim delovima Evrope, međutim, slika je bolja, mada relativne uštede ugljenika zavise od toga iz kojih se energetskih izvora elektromreža napaja i od doba dana u kojem se vozila pune.

Najbolji rezultati su u Švajcarskoj, koja se snabdeva strujom iz nuklearnih i hidroelektrana, što omogućava 100-procentnu uštede emisije ugljenika u odnosu na vozila na benzin, a slede Norveška sa uštedom od 98 posto, Francuska sa 96, Švedska sa 95 i Austrija sa 93 procenta, prema studiji dostavljenoj Rojtersu.

Na donjem kraju lestvice su Kipar sa 4,0 posto, Srbija sa 15, Estonija sa 35 i Holandija sa 37 procenata. Podaci takođe pokazuju da vozači e-vozila u Nemačkoj, najvećem evropskom proizvođaču automobila, koja se oslanja na energetski miks obnovljivih izvora energije i uglja, ostvaruju uštedu gasova sa efektom staklene bašte od 55 odsto.

U zemljama poput Nemačke ili Španije, koje uveliko ulažu u solarne i vetro parkove, nedostatak skladišta za obnovljivu energiju znači da koližina ugljenika koja se štedi vožnjom EV-a u velikoj meri zavisi od doba dana kada se automobli pune.

Punjenje u popodnevnim satima, kada na mreži preovladava struja iz sunca i vetra, štedi 16 do 18 posto više ugljenika nego noću kada je veća verovatnoća da se mreža napaja strujom proizvedenom na bazi gasa ili uglja.

Ova analiza, zasnovana na javnim podacima platforme za transparetnost evropskog operatera prenosnih sistema ENTSO-E i Evropske agencije za životnu sredinu (EEA), dolazi uoči današnje diskusije o sistemima transporta eneregije na samitu COP26.

Ona pokazuje da sposobnost automobilske industrije da smanji emisije zavisi od pronalaženja boljih načina za dekarbonizaciju električnih mreža i skladištenje obnovljive energije, što su izazovi koje mnoge evropske zemlje još nisu savladale.

Litijum-jonske baterije su u stanju da skladište energiju samo za oko četiri sata potrošnje, što znači da čak i zemlje koje tokom dana nabave znatnu količinu solarne i vetro-energije imaju problem da struju iz tih izvora nude i za noćno punjenje.

Intenzitet ugljenika kod novoregistrovanih automobila na benzin u Evropi pao je u proseku za 25 posto između 2006. i 2016. godine, prema podacima EEA.

Prodaju električnih vozila u Evropi podstakle su državne subvencije i propisi protiv proizvodnje novih automobila s motorima sa unutrašnjim sagorevanjem (ICE) od 2035.

Jedno od pet vozila prodatih u Evropi u prošlom kvartalu bilo je elektrificirano, a konsultantska kuća Ernst&Jang predviđa da će prodaja modela sa nultom emisijom nadmašiti ICE regulativu u apsolutnom iznosu do 2028.

Studija REG-a zasnovana je na podacima prikupljenim od 1. januara do 15. oktobra 2021, pri čemu su upoređivane emisije koje nastaju punjenjem "Teslinog" električnog vozila Model 3 za vožnju u dužini od 100 kilometara sa emisijom koje proizvodi prosečno benzinsko vozilo preva;ljujući istu udaljenost.

Zemlje u kojima je emisija od punjenja električnog vozila strujom za preko 85 odsto čistija nego od vožnje automobila na benzin, obično su one koje imaju konzistentan izvor energije sa niskim sadržajem ugljenika, odnosno snabdevanje hidro ili nuklearnom energijom.

I pored toga, ne postoje čvrsti dokazi o tome koji izvor energije i u koje vreme dana dovod do najmanje ponude ugljenične energije širom EU. Primera radi, u Švedskoj vetar duva više noću, pa je i proizvodnja energije iz vetroelektrana tada veća.

Punjenje električnog vozila u Irskoj, koja 46 posto energije dobija iz obnovljivih izvora, štedi otprilike isti udeo ugljenika kao u Moldaviji, koja 94 procenta energije dobija iz gasa, pokazuje analiza.

„Irska proizvodi veću količinu karbonski neutralne električne energije od Moldavije – ali takođe dobija oko 13 posto struje iz nafte, koja je 1,8 puta prljavija od gasa, zatim 9,0 procenata iz uglja (2,3 puta prljaviji od gasa), i 3,o odsto iz treseta (2,6 puta prljaviji od gasa)“, objašnjava se u studiji REG-a.