In memoriam: Ivan Klajn (1937-2021.)
BEOGRAD: Ivan Klajn, jedan od naših najvećih stručnjaka za jezik, uticajni filolog, istoričar jezika, profesor na Filološkom fakultetu beogradskog Univerziteta i redovni član Srpske akademije nauka i umetnosti preminuo je u Beogradu u 85. godini.
Romanistika je bila glavno područje njegovog delovanja, ali je nezaobilazni deo njegovog naučnog angažmana bio posvećen normativnoj gramatici i standardizaciji savremenog srpskog jezika. Ostavio je nemerljiv trag u ova dva lingvistička dometa.
Završio je 1961. studije italijanskog jezika i književnosti na Filološkom fakultetu u Univerziteta u Beogradu, na kojem je i predavao italijanski jezik i uporednu gramatiku romanskih jezika. Klajnova najznačajnija dela su: "Uticaji engleskog jezika u italijanskom", "Tvorba reči u savremenom srpskom jeziku", "Italijansko-srpski rečnik" za koji je dobio nagradu Vlade Republike Italije, a kasnije i Orden italijanske Zvezde solidarnosti.
Klajnova najčešće štampana knjiga "Rečnik jezičkih nedoumica", prvi put objavljena pre četiri decenije, postala je sinonim za pravi put do dilema u jeziku. Gotovo četiri decenije pisao je u Borbi, potom u Ilustrovanoj Politici, pa u Politici, a poslednjih dvadesetak godina u NIN-u, tako da je u šali govorio da mu je novinarski staž duži od lingvističkog: Jedan od najvrednijih i najistrajnijih pregalaca u borbi za širenje jezičke kulture na srpskom govornom području umeo je, kao malo ko od jezičkih stručnjaka da na tako jednostavan, popularan način približi čitaocima sve jezičke finese i nedoumice. Njegova reč je bila arbitar u svakoj polemici oko pravilnog pisanja i govorenja.
S Milanom Šipkom autor je kapitalnog leksikografskog dela Veliki rečnik stranih reči i izraza u kome su na 1.600 strana sakupljene sve dosad zabeležene novije pozajmljenice i novi pojmovi koji su proteklih decenija ušli u naš jezik iz raznih oblasti. U knjizi “Ispeci pa reci” sakupio je brojne primere pogrešne upotrebe reči i izraza u svakodnevnom govoru i pisanoj praksi upućujući čitaoce na mogućnost pravilnog i jasnog izražavanja. Objavio je veći broj radova u lingvističkim časopisima, kao i 18 knjiga. Preveo je više knjiga sa italijanskog i engleskog jezika na srpski.
Za dopisnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti izabran je 2000, a za redovnog 2003. godine. Bio je i član Saveta Vukove zadužbine, Odbora za standardizaciju srpskog jezika i predsednik Komisije za odnose sa javnošću i rešavanje neodložnih pitanja, kao i saradnik Matice srpske. Bio je od prvog broja glavni urednik lingvističkog časopisa “Jezik danas”, u izdanju Matice srpske i dobitnik 2012. njene Povelje za negovanje srpske jezičke kulture.
N. P.
