Grafike Bogomila Karlavarisa u kolekciji Muzeja Vojvodine

Na ovim drvorezima motiv je ljudski lik, što je inače retkost na Karlavarisovim radovima, kojima uglavnom dominira pejzaž, prividno realističan, a ustvari više na nivou duhovno-poetskog likovnog izraza, navodi istoričarka umetnosti i kustoskinja Muzeja Vojvodine Dragana Garić Jovičić. Drvorezne ploče za ove četiri grafike nastale su pedetih godina prošlog veka, kada se na crtežima ovog umetnika još uvek sreće ljudski lik ili figura. Uglavnom su to članovi porodice, žena, sinovi, otac. Ista je tematika i na grafikama: na jednoj je predstava umetnika u mladosti, drugi je portret umetnikove žene, treći sina, dok je četvrti ženski akt. Prošle godine, na inicijativu Ivana Karlavarisa sa originalne drvene matrice koju je umetnik izrezao pre više od pola veka, novosadski grafičar Slobodan Knežević Abi otisnuo je u malom tiražu desetak primeraka.

Muzej Vojvodine inače poseduje dva ulja na platnu Bogomila Karlavarisa. Po rečima Dragane Garić Jovičić, sve je na ovim platnima u nekoliko horizontalnih linija različitih boja koja treba da dočaraju umetnikovu potragu za beskrajem. Akcenat je na ravnim plohama boje i racionalnoj viziji. Disciplina, geometrijska preciznost i formalna strogost u Karlavarisovom radu uticala da ovog naučnika među umetnicima često doživljavaju i kao preteču konceptualista pre konceptualizma. Njegovu umetnost karakteriše spontani osećaj za građenje slike postavljanjem znakova u pejzažu. Na pustim krajolicima njegovih platna nema tragova čoveka. Jedine naznake čovekovog postojanja su mreže puteva i pruga, kao i znakova na njima.

Bogomil Karlavaris (Perlez, 1924 – Novi Sad, 2010) završio je Učiteljsku školu u Vršcu, Višu pedagošku školu u Novom Sadu, te Akademiju likovnih umetnosti u Beogradu. Likovnu pedagogiju je doktorirao u Nemačkoj. Bio je predavač na Višoj pedagoškoj školi u Novom Sadu, a na novosadskoj Akademiji umetnosti radio je od njenog osnivanja 1974. Od 1980. bio je angažovan i kao profesor Metodike likovnog vaspitanja na Pedagoškom fakultetu u Rijeci. Osim rada na području likovne umetnosti, paralelno se posvetio i pedagoškom radu. Naučni rad Bogomila Karlavarisa u domenu likovne pedagogije prepoznat je i van granica nekadašnje Jugoslavije. Istraživanje dečijeg stvaralaštva, kao i iskonske težnje čoveka da se likovno izrazi, ogledaju u plodnom slikarskom opusu u kome se prožimaju njegov pedagoški i naučni rad.

Autor je brojnih teorijskih knjiga i udžbenika iz oblasti likovne pedagogije. Osnovač je Društva likovnih pedagoga Vojvodine i Centar za likovno vaspitanje dece i omladine Vojvodine koji je sa velikim uspehom vodio od 1954. do 1980. Priredio je više od šezdeset samostalnih izložbi u zemlji i svetu, a njegovi radovi su se mogli videti i na brojnim grupnim izložbama. Dobitnik je nagrada 25. maj, Oktobarske nagrade grada Novog Sada, Iskre kulture, priznanja Zaslužni likovni pedagog Jugoslavije, kao i nagrade Ednjin Ziegfeld, najvažnijeg međunarodnog priznanje za likovnu pedagogiju.

N. P.