Ceo region traži sezonce, broj stranih u Srbiji nepoznat
BEOGRAD: Sve zemlje regiona muče istu muku, kako naći dovoljan broj sezonskih radnika, a među njima i Srbija, koja sada, kao i njeni susedi, sve više traži radnu snagu u komšiluku.
Nadležni upozoravaju na oprez i savetuju da se građani pre puta dobro raspitaju ko je poslodavac i da li nudi ugovore, jer je nedavno, prema pisanju medija, jedna hrvatska agencija "izigrala" grupu od 30 sezonaca, među kojima je njih deset iz Srbije, a koji su dobili posao kao sezonci u Termama Čatež u Sloveniji.
Podaci pokazuju da ugostiteljima i hotelijerima na Hrvatskom primorju, gde sezona uveliko traje, prema procenama tamošnjih strukovnih udruženja i privredne komore, nedostaje oko pet hiljada radnika, mahom u sektoru turizma.
U Crnoj Gori je, prema izjavama zvaničnika, ove godine angažovano više od 10.000 radnika na sezonskim poslovima, što je povećanje za hiljadu sezonaca u odnosu na godišnji prosek.
Nedostatak radne snage na "letnjim poslovima" u susednim državama godinama unazad popunjavaju radnici iz Srbije i BiH, najčešće na građevinskim poslovima i u restoranima i hotelima, ali i domaći poslodavci zapošljavaju sve više privremenih radnika kako iz zemlje, tako i iz zemalja regiona.
Međutim, kako ne postoji zvanična evidencija angažovanih stranih sezonskih radnika, nije poznato koliko njih radi na srpskim njivama, gradilištima...
U Ministarstvu za rad rekli su da se sezonski poslovi mogu obavljati i na osnovu ugovora o radu na određeno vreme i ugovora o privremenim i povremenim poslovima, ali se "posebna evidencija o angažovanju sezonskih radnika po ovim ugovorima ne vodi".
S druge strane, od početka primene softvera za prijavljivanje sezonskih radnika u Srbiji prijavljeno je oko 17.000 sezonaca koji su radili 312.000 radnih dana, kaže Tisa Čaušević iz NALED-a.
U budžet Republike Srbije je na ovaj način uplaćeno više od 600.000 evra na ime poreza i doprinosa, odnosno, nešto više od 70 miliona dinara, navodi Čauševićeva.
Cilj države je da se 80 do 100 hiljada sezonaca, koliko prema nekim procenama radi tokom godine na sezonski poslovima u Srbiji, izvede iz "sive zone", odnosnoi uvede u legalne tokove rada.
Obzirom da ne postoje podaci o broju prijava sezonskih radnika iz prethodne godine, jer se sa primenom Zakona o pojednostavljenom radnom angažovanju na sezonskim poslovima u određenim delatnostima počelo 7. januara ove godine, nije moguće doći do brojke da li je reč o povećanju ili smanjenju broja prijavljenih radnika na sezonskim poslovima u ovoj godini.
Podaci pokazuju da su od 212 poslodavaca u Srbiji koji su do sada koristili ovaj sistem, trećina njih vlasnici poljoprivrednih gazdinstava.
Sedamdeset procenata onih koji angažuju radnike ipak su i dalje velika preduzecaha, kombinati, koji u svom posedu imaju velike plantaže, najčešće voća i povrća.
Sezonci se najviše angažuju u Vojvodini, ali statistika beleži i da je značajan broj ovih radnika angažovan na jugu, u Leskovcu.
Najveći broj sezonaca koji se angažuju na nekoliko nedelja, bez bilo kakvog ugovora o radu, i tako ostaju i bez svih radnih prava, dnevnice zarađuju kod gazda poljoprivrednih imanja, koje inspektori rada gotovo da ne obilaze.
Da li zbog toga što imaju razumevanja za to da vlasnici, recimo voćnjaka u Srbiji, jedva da pronalaze berače, pa često idu u potragu za njima u susedne zemlje, ili što nema dovoljanog broja inspektora, ali i ovi radnici, ma koliki njihov broj bio, po zakonu moraju biti zaštićeni.
