Vukosavljević direktorki Uneska: Zaštitite baštinu na KiM
BEOGRAD: Ministar kulture i informisanja Vladan Vukosavljević uputio je pismo generalnoj direktorki Uneska Odri Azule sa molbom da pruži nedvosmislenu zaštitu srpske kulturne baštine na Kosovu i Metohiji i reaguje u skladu sa visokim principima i preporukama organizacije na čijem je čelu, a povodom falsifikovanja istine vezane za srpsku pravoslavnu Crkvu Svetog Nikole u Novom Brdu.
Vukosavljević je pisao Azule povodom učestalih pokušaja otimanja značajnih tekovina srpske kulture i ključnih delova srpske kulturne baštine Kosovu i Metohiji, koje se, kako je naveo, ponovilo u slučaju Crkve Svetog Nikole, podsetivši na Konvenciju o zaštiti svetske kulturne i prirodne baštine, čiji je Srbija potpisnik.
Izrazivši veliku zebnju i zabrinutost u vezi sa stanjem srpskog kulturnog nasleđa na Kosovu i Metohiji, Vukosavljević je naglasio da je u slučaju Crkve Svetog Nikole reč o flagrantnom kršenju svih međunarodnih kodeksa.
"Permanentni napadi na srpske spomenike, kao i falsifikovanje istorije na ovom području, posebno od momenta jednostranog proglašenja nezavisnosti Kosova (2008), sada su evoluirali u otimanje i prisvajanje kulturnog i verskog nasleđa Srba na ovom prostoru", upozorio je ministar.
On u pismu navodi da je reč o arheološkim ostacima srednjovekovnog grada Novo Brdo i monumentalne katedralne srpske pravoslavne crkve, nekadašnjeg sabornog hrama novobrdskih i gračaničkih episkopa.
Vukosavljević je upoznao Azule sa činjenicom da ovaj hram datira iz sredine 14. veka, da je građen u romaničkom stilu kao i druge velike srpske zadužbine iz tog vremena, i da je do pada pod osmansku vlast bio je glavno bogoslužbeno mesto.
"Kosovski arheološki institut izveo je, uz podršku Ambasade SR Nemačke u Prištini, radove na rekonstrukciji upravo ovog sakralnog lokaliteta, nazvavši ga novim imenom kao - "obnova katedrale u Artani“ i tretirajući ga kao rimokatoličku katedralu, o čemu govore albanski i kosovski mediji, ali i zvaničnici (Ramuš Haradinaj, Priština)", naveo je Vukosavljević.
Novo Brdo je, inače, podseća, zaštićeno kao spomenik kulture od februara 1948. i kategorisano kao spomenik kulture od izuzetnog značaja za Srbiju 1990. godine te upisano u Centralni registar nepokretnih kulturnih dobara Srbije.
Srednjovekovni grad Novo Brdo predstavlja, ističe Vukosavljević, jedan od lokaliteta koji prema "kosovskom" Zakonu o specijalnim zaštićenim zonama podleže posebnoj proceduri, prema kojoj se, za svaku sličnu aktivnost, osim od kosovskih institucija mora tražiti i stav Saveta za sprovođenje i nadgledanje, čiji je član Srpska pravoslavna crkva, ali, napominje, to telo nije konsultovano u vezi sa projektom Kosovskog arheološkog instituta.
Vukosavljević je podsetio Azule i da Unesko od 2014. godine sprovodi projekat "Revitalizacija tvrđave Novo Brdo" sa ciljem da oživljavanje ovog spomenika kulture kroz istraživanje, konzervaciju i restauraciju doprinese ukupnom društveno-ekonomskom razvoju opštine i podizanju svesti o značaju kulturnog nasleđa.
Projekat je finansirala Evropska unija, a sprovodio Unesko u saradnji sa Unmikom, i razvijan je kao deo krovnog programa Evropske unije "Ravnomerni regionalni razvoj", dok Srbija planira da se uključi u njegovu realizaciju.
Značajno svedočanstvo o dosadašnjim obimnim istraživanjima Novog Brda, sa citiranim istorijskim i arheološkim izvorima i fotografski dokumentovanim elementima plastike koji jasno ukazuju na poreklo i stil ovog hrama, predstavljeni su u monografiji "Crkva Sv.Nikole - Katedrala Novog Brda" eminentnih arheologa Marka Popovića i Igora Bjelića, koji su bili angažovani u svojstvu naučnog i konzervatorskog savetnika.
Vukosavljević je ponovio da je Kosovo i Metohija, shodno odredbama Rezolucije Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija 1244 (1999) u sastavu Republike Srbije, kao značajno sedište kulturnog i sakralnog nasleđa najviše kategorije, na kome se nalazi preko 1.300 crkava, manastira, džamija, arheoloških lokaliteta i prostornih celina, a koji čine deo bogatog kulturnog nasleđa Srbije te se nalazi pod upravom Ujedinjenih nacija.
"U iskrenom uverenju da će Vaša reakcija biti promptna i nedvosmislena, stojim na raspolaganju i za sve druge detalje ovog vandalskog čina", napisao je Vukosavljević.
