Zabeleške "Stara Srbija i Albanija" Ivana S. Jastrebova

Zabeleške koje mogu da se nazavu i putopisom objavljene su u Glasnikovoj biblioteci "Sabornik“, a o knjizi su govorila dvojica istoričara Miloš Timotijević i Darko Gavrilović, urednik izdanja Borislav Čeliković, i izvršni direktor u Glasniku Petar Arbutina.



Ivan Stepanovič Jastrebov (1839-1894) proveo je radni vek na Balkanu kao diplomatski predstavnik Ruske carevine, a dužnost ruskog konzula u evropskoj Turskoj omogućio mu je kao pasioniranom istraživaču da proputuje i upozna Staru Srbiju, Makedoniju i Albaniju, i da ih svestrano izuči. 



"Njegovo delo treba posmatrati kao važan izvor za proučavanje Podrimlja u drugoj polovini 19.  veka, i to u geografskom, istorijskom, etnografskom i demografskom pogledu. To su krajevi u kojima je nekoliko vekova trajao proces potiskivanja srpskog stanovništva, koji je okončan u drugoj polovini DŽDŽ i početkom 21. veka njegovim potpunim proterivanjem", kazao je Gavrilović. 



Čeliković je naveo da je Jastrebov bio upoznat sa svim radovima koji su se odnosili na ovaj prostor, te da je pokušavao da na licu mesta i ličnim istraživanjima potvrdi ili ispravi zaključke i mišljenja prethodnih istraživača i naučnika.



"Njegove beleške o onome što je lično video ili saznao od savremenika na pojedinim mestima jedinstvene su i od neprocenjive važnosti. Ostatke crkava i manastira, koje je on zabeležio, vreme i ljudi su uništili do dolaska narednih istraživača, kao i podatke o islamizaciji i arnaućenju", rekao je Gavrilović. 



Citirao je ruskog diplomatu koji je upozoravao Srbe da ne gube svoj identitet pre svega menjajući veru, već da čuvaju ono što jesu. Kako je naveo, beleške Jastrebova su dragocena istorijska građa, jer on je autentični svedok svih zbivanja o kojima piše, a posebno mu se svideo Prizren.



Jastrebov je bio izuizetno obrazovan i znao je nekoliko jezika, pre svega sve jezike na Balkanu, kao što je odlično upoznao prirodu Srbije, Makedonije, Kosova i BiH, jer ih je sve peške obišao.