Završena arheološka iskopavanja kod Perleza
PERLEZ: Završena su zaštitna arheološka iskopavanja na lokalitetu „Jančina humka”, kod Lovačkog doma u Perlezu, gde se tragalo za ostacima vojske srpskih dobrovoljaca, koja se, zajedno sa kapetanom Jančom Mihajlovićem, borila na ovim prostorima 1848. godine.
Iskopavanje je organizovao Narodni muzej u Zrenjaninu, njime je rukovodio arheolog - kustos Aleksandar Šalomon, a kao član stručnog tima učestvovao je i arheolog – konzervator Zavoda za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin Dejan Žigić.
„Cilj istraživanja je bio pronalaženje grobnice i skeletnih ostataka kapetana Janče Mihajlovića i njegovih 300 saboraca, koji su tu sahranjeni posle čuvene borbe sa mađarskom milicijom u bici kod Perleza 1848. godine. Međutim, postojanje bilo kakvih tragova grupnog ili pojedinačnog sahranjivanja nije potvrđeno skeletnim ostacima ili drugim predmetima“, rekao je Žigić.
Ipak, ovom prilikom su otkriveni fragmenti keramičkih predmeta iz perioda neolita, eneolita, halštata i antike.
„To nije slučajno, pošto se humka nalazi u neposrednoj blizini potesa, stručnoj javnosti poznatog kao lokalitet Batka, gde su tokom 70-ih i 80-ih godina obavljana iskopavanja velikog obima“, ističe Žigić.
Batka, višeslojni lokalitet, koji se prostire na dužini od 11 kilometara, sistematski je istraživan u više navrata, i to 1949, 1969, zatim u periodu od 1970. do 1990, kao i 2008. i 2009. godine.
„Jančina humka” je u istorijskim izvorima tumačeno kao spomen obeležje palim borcima srpske vojske u bitkama koje su se vodile kod Ečke i Perleza 1848. godine. Planirano je da se u ovoj najranijoj fazi, putem arheoloških iskopavanja manjeg obima i istraživanja istorijske građe, utvrdi da li je humka zaista konačno počivalište ovih vojnika, kao i samog kapetana Janče Mihajlovića koji je komandovao srpskom vojskom u tim bitkama. Humka se nalazi četiri kilometra severno od Perleza i nekoliko stotina metara zapadno od magistralnog puta Beograd - Zrenjanin. Obuhvata površinu od 2.500 kvadratnih metara, dok je plato humke, na čijem je južnom delu izgrađena vikendica, površine od oko 200 kvadrata.
Nedostatak materijalnih ostataka iz 19. veka upućuje na zaključak da skoro sigurno na ovom lokalitetu nije sahranjen onoliki broj poginulih u bici, koji se spominje.
Ž. Balaban