OD KOGA NASLEĐUJEMO SKLONOST KA GOJENJU A OD KOGA INTELIGENCIJU Otkrijte šta su roditelji zapisali u vašim genima

Kada govorimo o genima, obično se vodi rasprava koje gene smo nasleđili od majke, a koje od oca.

Kako navodi DNA Diagnostik Centar (DDC), svaka ćelija u ljudskom telu sadrži skup genetskih uputstava pohranjenih unutar molekula poznatih kao dezoksiribonukleinska kiselina (DNK).

DNK se sastoji od četiri hemijske baze, a to su: adenin (A), gvanin (G), citozin (C) i timin (T). Te se baze uparuju kako bi formirale „parove baza“, koji su nizani u duge lančane strukture koje tvore naše hromozome.

Ljudi obično imaju 46 hromozoma raspoređenih u 23 para. Osoba će nasleđivati jedan set od 23 hromozoma od majke i drugi set od 23 od oca. Od 23 hromozomska seta koje osoba nasleđuje, 22 seta su autosomi, a jedan set čine polni hromozomi – XX (ženski) ili XY (muški).

Iako geni dolaze od oba roditelja, postoje određene vrste gena koje će osoba nasleđivati isključivo od majke, uključujući mitohondrijski DNA.

Možda najpoznatija vrsta DNK koju nasleđujete isključivo od majke je mitohondrijski DNK (mtDNK). Za razliku od DNK u jezgru ćelije (nuklearni DNK), koja je kombinacija genetskog materijala oba roditelja, mtDNK možete pronaći u mitohondrijima.

Još jedan aspekt nasleđivanja po majčinoj liniji je X hromozom kod muškaraca. Muškarci nasleđuju jedan X hromozom od majke i jedan Y hromozom od oca, što ih čini XY. Žene, s druge strane, nasleđuju X hromozom od oba roditelja, što ih čini XX. Ovo nasleđe znači da sav genetski materijal unutar muškog X hromozoma potiče od majke.

Kao što se određeni geni nasleđuju isključivo od majke, postoje određene vrste genetskog materijala koje će osoba nasleđivati samo od oca.

Y hromozom kod muškaraca verovatno je najpoznatiji primer nasleđenog genetskog materijala sa očeve strane. Kao što je ranije pomenuto, muškarci nasleđuju X hromozom od majke i Y hromozom od oca. Ovaj Y hromozom u potpunosti potiče od oca.

Iako je mali u poređenju sa X hromozomom, Y hromozom sadrži segment poznat kao nerekombinirajuća regija Y hromozoma (NRY). Ovaj segment se gotovo isključivo prenosi sa oca na sina bez rekombinacije ili mešanja sa majčinom DNK. Budući da NRY potiče od oca, može biti od pomoći u traženju porekla i testiranju očinstva.

Neke specifične osobine koje dete može nasleđivati od majke uključuju sposobnost mršavljenja, sposobnost fokusiranja i inteligenciju.

Sposobnost mršavljenja

Jedna studija navodi da količina određene vrste masti koju nasleđujete dolazi od majke. Osoba nosi dve glavne vrste masnog tkiva – belo masno tkivo (WAT) i smeđe masno tkivo (BAT). Smeđe masno tkivo može ubrzati metabolizam osobe i pomoći joj u održavanju zdrave telesne težine.

Studija iz 2018. godine zaključuje da količina smeđeg masnog tkiva koju osoba nasleđuje zavisi od duge nekodirajuće RNK H19 (lncRNA H19), koju prenosi majka.

Sposobnost fokusiranja

Majka takođe može uticati na sposobnost svog deteta da se fokusira. Prema studiji objavljenoj u JAMA Psychiatry, veća je verovatnoća da će dete razviti poremećaj pažnje i hiperaktivnosti (ADHD) ako majka ima niže nivoe serotonina.

Serotonin je neurotransmiter koji igra ulogu u mnogim vitalnim funkcijama u mozgu, uključujući raspoloženje, pažnju i kontrolu impulsa.

Inteligencija

Prema mišljenju mnogih vodećih stručnjaka u oblasti genetike, dete svoju inteligenciju primarno nasleđuje preko X hromozoma. S obzirom na to da žene imaju dva X hromozoma, neki naučnici teoretišu da majke imaju dvostruko veću verovatnoću da prenesu osobine povezane sa inteligencijom.

Jednu zanimljivu studiju koja podržava ovu teoriju sprovela je Jedinica za društvene i javno-zdravstvene nauke Saveta za medicinska istraživanja u Glazgovu, u Škotskoj.

Ovo istraživanje intervjuisalo je učesnike (uzrasta od 14 do 22 godine) svake godine. Istraživači su otkrili da je najbolji pokazatelj inteligencije bio IQ njihove majke. U proseku, IQ učesnika razlikovao se svega 15 bodova od IQ-a njihovih majki.