HLADNIJI SMO ČAK I OD GRENLANDA Evo zašto se na ovom ostrvu ISTOPIO VEČITI LED
I dok se sever i istok Evrope bore s ekstremno niskim temperaturama, a ledna vazdušna masa prodrla sve do našeg područja, ekstremno toplo vreme beleži se u polarnim predelima, naročito na obalama jugozapadnog, južnog i jugoistočnog Grenlanda.
Poznato je da je zima na Grenlandu ledena, a da je blaža situacija samo na obalnom području na jugu i jugozapadu, zbog toplijih morskih struja i ciklonske aktivnosti.
Danas je temperatura u naseljima na jugozapadnoj obali i u glavnom gradu Nuku dostigla neverovatnih 10°C usred zime. Rekord od 14°C nije oboren, ali su današnje temperature za 20 stepeni više od prosečnih, koji u ovom delu godine iznose na obalnom području od -10 do -2°C.
Snažan ciklon sa severozapada Atlantika i sa juga Grenlanda doneo je obilne količine kiše, unutar kopna i snega na jugu, jugoistoku i jugozapadu Grenlanda, ali i veoma snažna južna strujanja, zbogčega je došlo do advekcije osetno toplije vazdušne mase i naglog skoka temperature, koje su čak i u drugim predelima iako oko -20°C, više za 20 stepeni od proseka. Istovremeno, jug i jugozapad Grenlanda, ali i jugoistočna obala na udaru je orkanskog vetra sa udarima od 130 do 150 km/h.
Ono što je još interesantnije, danas je toplije u polarnim predelima i na severu Islanda, nego na jugu Evrope i na našem području, pa tako dok temperature unutar polarnog kruga dostižu i 10°C, u Srbiji su u minusu, uz ledeni dan, a čak i na severnom obodu Mediterana opale su na 0°C, u Solunu na 4°C.
Grenland, "zeleno" ostrvo večitog snega i leda
Grenland zauzima površinu od 2.166.086 km², od čega je 1.755.637 km² (81%) prekriveno ledom. Obala je dugačka 39.330 km, što je skoro jednako dužini Ekvatora. Težina ledenog pokrivača je u unutrašnjosti ostrva stvorila kanjon od oko 300 m ispod nivoa mora.
Sva naseljena mesta se nalaze pored obale koja nije prekrivena ledom. Najviše stanovnika živi na zapadnoj obali.
Od kraja 10. veka zapadnu obalu Grenlanda naselili su Islanđani i Norvežani. Novi doseljenici su osnovali tri naselja u jugozapadnom delu ostrva u kojima su živeli sledećih 450 godina, da bi iznenada nestali.
Unutrašnji deo Grenlanda beleži nadmorsku visinu višu od 3000 metara i 80 posto ostrva je prekriveno večitim ledom i snegom. Temperature zimi unutar kopna padaju ispod -55°C, leti su oko -20°C i veoma retko se prbliže nultom stepenu.
Drugačija slika je na obalnom području. Samo se na severoistočnoj, severnoj i istočnoj obali ostrva okean ledi i temperature zimi iznose od -40 do -20°C, leti su od 0 do 10°C, uz otapanje leda na okeanu i uz otapanje ledenog pokrivača na kopnu, uz samu obalu.
Sneg je redovna pojava i to u obilnim količinama, što čini da ova područja budu veoma bogata snegom, ali se okean nikada ne ledi duž ovih obala.
Leta su prijatna, uz temperature od 10 do 15°C, neretko i iznad 20°C, a apsolutni maksimumi su i iznad 25°C.
Ipak, sneg zna da padne čak i usred leta, a da se temperature spuste ispod 0°C.
Oluje su veoma česte, zbog snažnih ciklona sa Atlantika. Orkanski vetrovi od 150 km/h sa obilnom kišom i snegom redovna su pojava tokom godine, naročito tokom jeseni i zime.
Poslednjih decenija usled klimatskih promena, temperatura na Grenlandu i u polarnim predelima raste višestruko više i brže nego u umerenijim širinama, uz smanjenje ledenih površina i glečera.
U avgustu 2021. godine prvi put otkako se meri temperatura i prati vreme, pala je kiša na jedan ledeni vrh na Grenlandu, na visini od 2.600 metara, a ne sneg, kako je do sada bio običaj.
Topao vazduh doneo je tada jaku kišu, koja je izručila sedam milijardi tona vode na ledenu površinu. Ovo su bile najveće padavine na ledeni vrh na Grenlandu otkako su počela merenja 1950. godine, prema podacima američkog Državnog centra za sneg i led (NSIDC), a količina ledene mase koja je izgubljena za jedan dan, sedam puta je veća nego dnevni prosek za ovo doba godine.
Alo
