Održana manifestacija Dani Miloša Crnjanskog

Otvarajući ovu manifestaciju predsednik Matice srpske prof. dr Dragan Stanić je ukazao da delo Miloša Crnjanskog treba da bude konstituisano kao najviša mera prema kojoj treba da se određujemo, a predsednik Programskog odbora manifestacije prof. dr Slobodan Vladušić da je Crnjanski jedan od najvećih srpskih pisaca 20. veka i ono što je najvažnije još uvek živ pisac. Program je počeo „Pesničkim uzdarjem Milošu Crnjanskom“ na kome su učestvovali mladi pesnici Miloš Markov, Uroš Pavlov, Stefan Basarić, Branislav Čurčov i Milena Kulić. U muzičkom delu nastupio je kantautor Nemanja Nešić, sa nekoliko pesama nastalih po stihovima Miloša Crnjanskog.

Na ovogodišnjem Okruglom stolu posvećenom putopisima Miloša Crnjanskog učestvovali su istraživači iz Novog Sada, Beograda, Podgorice i Niša prof. dr Vladimir Gvozden, prof. dr Dragan Prole, prof. dr Nebojša Lazić, prof. dr Goran Radonjić, dr Mirjana Bojanić Ćirković, prof. dr Slobodan Vladušić, dr Jelena Marićević Balać, a Milena Kulić je pročitala rad prof. dr Časlava Nikolića.

U spomen na Miloša Crnjanskog i njegovo delo, a u želji da nagrađivanjem romana objavljenih na srpskom književnom prostoru da podstreka razvoju naše književnosti, Matica srpska je osnovala stalnu godišnju nagradu “Beskrajni plavi krug” za najbolji roman na srpskom jeziku objavljen između dve manifestacije. Ovogodišnji dobitnik je Dragan Stojanović, za knjigu “Tamna pučina” u izdanju “Doma kulture Studentski grad”, koji zbog trenutne epidemiološke situacije nije bio u mogućnosti da prisustvuje uručenju.

- U nagrađenom romanu prati se sudbina glavnog junaka i njegove porodice od proleća 1914. do 10. aprila 1941. godine. U pripovednom toku, kroz neku vrstu unutarnjeg monologa, ukrštaju se slike društvenog i političkog života srpske prestonice, likovi i sudbine žena, ispitivanje delovanja zla i dobra u metežnom vremenu, a sve je snažno osenčeno otvorenom ili prikrivenom književnom i kulturnom podlogom. Stojanovićeva knjiga ima složenu strukturu, čemu doprinose i lajtmotivi, kojima se otvaraju pitanja o istoriji i sugeriše vera u umetnost. Motiv valcera upotrebljen kao simbol 19. veka, istovremeno daje knjizi zajedno sa ostalim lajtmotivima i svojevrsnu muzičku dimenziju- navedeno je u obrazloženju žirija koji su činili Aleksandar Jovanović, Mladen Šukalo, Goran Radonjić, Jelena Marićević Balać i Nebojša Lazić. U priči o glavnom junaku, nemačkom i srpskom studentu, učesniku Prvog svetskog rata i bankarskom činovniku, stalo je mnogo toga: od života pod prvom okupacijom, uzavrelog međuratnog Beograda, premreženog raznolikim ambicijama, raznim obaveštajnim službama, do njegovog šestoaprilskog rušenja 1941, nakon čega se priča i završava više nego simboličkog datuma.  Naracijom se na nenametljiv način sugeriše višeslojnost teksta, čime se doprinosi višestrukoj estetskoj uspelosti romana. Stojanović na sublimiran način unosi i teorijsko i esejističko iskustvo, ali tako da ono ne izbija u prvi plan, što pruža priliku za uživanje, kako uže stručnom čitaocu, tako i onom koji je drugačije kompetencije.

Program je završen predstavljanjem odlomaka iz “Romana o Londonu” Crnjanskog u interpretaciji glumaca SNP Dušana Vukašinovića i Tijane Marković, kao i poeme Zorana Đerića “Senke Miloša Crnjanskog” u izvođenju Grigorija Jakišića.

N. P.