OD VEČERAS U GMS IZLOŽBA RADOVA MILOŠA BAJIĆA „SAN O SLOBODI” Buntovnik s razlogom
Na samom kraju izuzetno uspešne izložbene godine, koja je kulminacijju doživela otvaranjem nove stalne postavke, Galerija Matice srpske priređuje još jedan vanvremenski vernisaž - „San o slobodi”, koji premijerno u GMS predstavlja više od sto radova Miloša Bajića (1915 - 1995), jednog od najzanimljivijih posleratnih srpskih slikara.
Brojna istorijska previranja u 20. veku prelamala su se i kroz život i kroz stvaralaštvo ovog jedinstvenog umetnika. U detinjstvu se suočio sa gubitkom roditelja, izgnanstvom, zatim u mladosti sa strahotama logora i uprkos tome njegov opus predstavljao je za jugoslovensku umetnost vredan iskorak iz postavljenih okvira.
Miloš Bajić je sanjao o slobodi tokom zarobljeništva u koncentracionim logorima Banjica, Mauthauzen i Ebenze, i kroz umetničko izražavanje pokušao da se oslobodi traumatičnih događaja i prizora. Borbu je nastavio protiv političkog oblikovanja likovnog stvaralaštva u posleratnom periodu, kao član umetničkih pokreta „Samostalni“ i „Decembarska grupa“, uz umetnike poput Lazara Vujaklije, Lazara Vozarevića, Miodraga B. Protića i Stojana Ćelića. O Bajićevoj društvenoj angažovanosti i nezadovoljstvu političkim prilikama svedoči i podatak da ga je njegova profesorka, slikarka Beta Vukanović, neretko oslovljavala izrazom „taj buntovnik“.
Ipak, njegov opus nisu obeležile isključivo mračne teme boravka u logoru, već Miloš Bajić u srpskoj umetnosti ostaje upisan kao naš prvi apstraktni slikar, koji se u tom umetničkom koordinatnom sistemu pronalazi pedesetih godina prošlog veka. Boravak u Parizu dodatno širi njegove vidike te se tada oslobađa trauma logorskog iskustva i istovremeno dolazi do punog i autentičnog slikarskog izraza. Bajić odbija mirenje sa sudbinom, što kao rezultat daje veliki umetnički uspeh, te jedan od ciljeva izložbe u GMS i jeste da njegova životna priča i stvaralački opus ukažu na to da iskrena želja za slobodom otvara mnoge prostore pa i mogućnost društvenih promena.
Na izložbi će biti predstavljeni životni i umetnički razvojni put Miloša Bajića, njegova brojna dela, sa posebnim akcentom na crteže koji su nastali u periodu njegovog zatočeništva u jednom od najsurovijih nacističkih logora - Mauthauzenui, kao i slike koje su nastale nakon oslobođenja. Koncept postavke apostrofira i povezuje tragičnu sudbinu ratnih godina koje je Bajić proveo u logoru i njegove apstraktne radove koji su označili osvajanje slikarskih sloboda, ali istovremeno nudi i mogućnost za drugačije čitanje umetnikovog života i dela.
„San o slobodi” obuhvata Bajićeve radova iz različitih muzejskih kolekcija: Narodnog muzeja Srbije, Muzeja savremene umetnosti u Beogradu, Vojnog muzeja, Zadužbine Branka Ćopića u Srpskoj akademiji nauka i umetnosti, Savremene galerije u Subotici, Savremene galerije umetničke kolonije Ečka u Zrenjaninu, Galerije likovne umetnosti poklon zbirke Rajka Mamuzića, Galerije Rima i Osnovne škole „Nikola Tesla“ u Bačkoj Topoli. Pored umetničkih dela iz muzejskih kolekcija biće izloženi i brojni radovi iz privatnih kolekcija naslednika Miloša Bajića: Jasenke Bajić, dugogodišnje urednice u redakciji programa za decu i mlade RTS-a, Darka Bajića, poznatog filmskog i televizijskog reditelja, i Mrđana Bajića, dopisnog člana SANU i jednog od naših najpriznatijih skulptora.
Izložba će biti otvorena večeras u 19 časova i moći će da se pogleda do 2. februara 2025.
M. Stajić