NASTAVLJENE PROBE „1981.” TOMIJA JANEŽIČA U NOVOSADSKOM POZORIŠTU Godina bonova za benzin
Nastavljene su probe za najnoviju predstavu Novosadskog pozorišta/ Ujvideki sinhaz čija premijera je zakazana za 18. oktobar. „1981.” delo je Tomija Janežiča, u saradnji sa glumačkim ansamblom kojem su se za ovu specijalnu priliku pridružili Jasna Đuričić, Boris Isaković i Aron Balaž.
Kako javljaju iz ovog pozorišta, reč je o transgeneracijskoj dokumentarnoj fikciji o novosadskoj mađarsko-srpskoj porodici, zasnovanoj na porodičnim pričama stvaralačkog tima. Događaji iz 1981. godine predstavljaju vrata ka mreži ljudskih sudbina koje se protežu kroz 20. vek, povezujući Novi Sad sa Novom Goricom u Sloveniji, gde je reditelj odrastao, i Goricom u Italiji, nekada delom Austro-Ugarske.
Godina 1981. obeležena je važnim događajima u Novom Sadu – otvaranjem SPENS-a, Mosta slobode, Hotela „Novi Sad” i nove zgrade Srpskog narodnog pozorišta. To je vreme bonova za benzin, ekonomske krize i društvenih promena, dok se slušaju pesme Moja prva ljubav grupe Haustor i kultni album Paket aranžman. Novi Sad je mesto lokalnih priča o švercu, malim tragedijama i svakodnevnom životu, gde se između ostalog dešava i jedno venčanje koje postaje središte ove predstave.
Glumci Novosadskog pozorišta, Gabriela Crnković, Emina Elor, Agota Ferenc, Terezia Figura, Daniel Gomboš, Daniel Husta, Silvia Križan, Arpad Mesaroš, Gabor Pongo i Bence Salai, prikazuju ove složene sudbine, a njima se pridružuju višestruko nagrađivani Jasna Đuričić, Boris Isaković i Aron Balaž. Ukupno trinaestoro glumaca oživljava scenu stilizovanu u duhu osamdesetih godina – prostor koji se pre nekoliko meseci nalazio u 2024, ali sada živi u 1981.
Predstava „1981.” je deseti deo pozorišne dodekalogije 1972.-1981. u okviru projekta Destin(y)ation Evropske prestonice kulture GO25!, koja uključuje pozorišta iz različitih zemalja i istražuje transgeneracijske teme, sećanja i društveno-političke promene kroz 20. vek.
Ovo ostvarenje biće prikazano u okviru Evropske prestonice kulture u Novoj Gorici u oktobru 2025. godine.
Tomija Janežič reditelj je svetskog glasa, umetnik koji stvara od Moskve do Njujorka. Više puta je učestvovao na „Dezire” festivalu u Subotici, Sterijinom pozorju, Bitefu. Njegov „Galeb” iz Srpskog narodnog pozorišta bio je među najvažnijim predstavama u regionu, koja je temeljno uzdrmala odnos između publike i pozorišta.
I. B.