ZATVORI U SRBIJI i dalje nisu prenatrpani

Iako je, prema upravo objavljenom izveštaju Saveta Evrope, u našoj zemlji u periodu od januara 2021. do januara 2022. godine broj zatvorenika porastao za 1,2 procenta, to je daleko manje od cifre koju smo imali do pre tri godine i bili u grupi država s velikim brojem zatvorenika ali i manjkom kapaciteta za njihov smeštaj. 

Udeo kratkotrajnih kazni zatvora značajno se smanjio tokom prethodnih godina. Kada je reč o osuđenicima koji izdržavaju kazne u trajanju do tri godine, procenat se smanjio sa 46, 84 posto na 38,78 procenata. Opadajući trend je još uočljiviji kada je reč o ukupnom udelu kazni u trajanju do godinu dana, koje su sa 19 posto u 2014. opale na samo 12,3 procenta u 2020. godini, ističe se u dokumnetu Uprave.

U regionu Srbija procentualno prednjači i u osumnjičenima u istražnim zatvorima - kod nas oni čine 28 odsto od onih koji se privremeno nalaze iza rešetaka, dok je u Crnoj Gori taj procenat 41 posto, a u Hrvatskoj 34.

U ukupnom broju lica lišenih slobode preovlađivali su muškarci (95,8 posto) dok se učešće žena održava na niskom nivou (4,2 posto), čak i u odnosu na srednje vrednosti u evropskim razmerama. Takav odnos između zastupljenosti lica muškog i ženskog pola u ukupnoj zatvorskoj populaciji se pokazuje kao stabilan već godinama, pri čemu je redovno praćen niskom stopom zatvaranja žena.

U novosadskom zatvoru pritvorska jedinica

Strategijom razvoja sistema izvršenja krivičnih sankcija do 2027. godine planira se izgradnja novih zatvora u Subotici, Somboru i Kruševcu, kao i obezbeđivanje lokacije za novi zatvor u zapadnoj Srbiji.

Predviđena je i izgradnja pritvorske jedinice u Okružnom zatvoru u Novom Sadu, zatim podizanje novih objekata u Sremskoj Mitrovici, Zabeli i Nišu.

Po zastupljenosti lica starih preko 50 godina u ukupnoj zatvorskoj populaciji (16,7 posto) Srbija se nalazi u grupi evropskih zemalja koje premašuju opšte statističke srednje vrednosti, a kako udeo ove kategorije osuđenih lica stalno raste, ovo zahteva posledično prilagođavanje sistema izvršenja krivičnih sankcija.

Domaći državljani čine 97,1 zatvorske populacije, dok su stranci zastupljeni sa 3,7 procenata, navodi se dokumentu Uprave za izvršenje krivičnih sankcija.

U periodu od 2012. godine do danas beleži se uvećanje broja uslovno otpuštenih sa izvršenja kazne zatvora. Procenat uslovno otpuštenih lica, u odnosu na ukupan procenat otpuštenih lica iz zavoda, kretao se od osam procenata 2012. godine, do 26,9 odsto 2016.

Velikim investicionim radovima od 2012, kad je bila na samom dnu liste SE, do 2020. godine naša država je rešila ovo vrlo važno pitanje koje opterećuje zatvorske uprave mnogo bogatijih država u Evropi koje godinama imaju veću naseljenost u zatvorima od naše zemlje, poput Francuske, Belgije, Italije, Mađarske, Rumunije, Kipra, Grčke...

Srbija ima 29 zatvora u kojima može da bude 11. 451 osuđenik. Na kraju 2020. godine u našoj državi je, prema zvaničnim podacima, bilo 10.540 zatvorenika. Višegodišnji problem s manjkom mesta u ćelimama rešen je i izgradnjom novih zavora. Novi su izgrađeni u Pančevu za 550 zatvorenika, koji je osuđenike počeo da prima 2018. godine i zatvor u Kragujevcu, otvoren polovinom novembra prošle godine i može da primi 500 zatvorenika.  

U Okružnom zatvoru u Beogradu je do kraja 2019. godine, rekonstrisano ukupno devet blokova za smeštaj lica lišenih slobode. Rekonstrukcija Specijalne zatvorske bolnice u Beogradu završena je u četvrtom kvartalu 2017. godine.

Završena je i planirana rekonstrukcija objekata u KPZ u Nišu, renovirani su  paviljoni za smeštaj osuđenih lica. Pored toga  izgrađeno je novo prijemno odeljenje za osuđena lica, čime je kapacitet povećan za 25 mesta, objekat za dežurnu službu sa operativnim centrom, sala za posete, magacin naoružanja i kancelarije za zaposlene.

U KPZ u Požarevcu-Zabeli završeno je renoviranje objekta za smeštaj starih lica i osoba sa invaliditetom, kao i  bloka za smeštaj osuđenih lica. U toku 2019. godine završena je izgradnja novog paviljona za smeštaj 216 osuđenika,

U Okružnom zatvoru u Leskovcu završena je izgradnja novog paviljona za smeštaj 200 osuđenih lica (2020. godine).

M. Bozokin