Privreda Severnobanatskog okruga odoleva koroni

- Najviše su pretrpeli privrednici i preduzetnici u sektoru usluga, turizma i ugostiteljstva, a teško je bilo mikro i malim privrednim subjektima, zbog manjih iznosa finansijskih rezervi sa kojima su ušli u ovaj vrlo težak period za privredu. Pandemija sada već traje preko godinu dana, a pored malih rezervi ovi privredni subjekti su pogođeni i zbog mnogo težeg pristupa bankarskim sredstvima, sa lošijim uslovima od onih koje imaju veliki deponenti poslovnih banaka. Ipak, najznačajnije je to što su opstali na tržištu i nisu trajno zatvorili svoje privredne objekte - ukazuje Horvat. 

U Kikindi sedištu Severnobanatskog upravnog okruga, od onih malo većih firmi, pogon je jedino zatvorio “Emmepi”, gde se odvijala proizvodnja čarapa, usled gomilanja robe i nedostatka potražnje u matičnoj zemlji Italiji, ali je otpuštena ženska radna snaga većim delom posao našla u pogonu italijanske kompanije “Kalcedonija”, koja povećava broj zaposlenih.

Evidentno je smanjene broja nezaposlenih jer ih je na evidenciji kikindske Filijale Nacionalne službe za zapošljavanje u februaru prošle godine bilo 7.732, a u ovoj godini broj lica koja traže posao je 7.663. Na području grada Kikinde broj nezaposlenih je u neznatnom porastu za svega 22 lica tako da je na evidenciji njih 3.199, na šta je uticalo zatvaranje pogona firme “Emmepi” gde je otpušteno više od 60 radnika, pa svi nisu uspeli da nađu novo zaposlenje, a do smanjenja broja zaposlenih došlo je u nekim ugostiteljskim objektima.

- Smanjenje broja nezaposlenih je zabeleženo u opštinama Senta i Čoka, a u ovoj godini očekuju se nova zapošljavanja u većem broju privrednih društava sa područja Severnobanatskog okruga, posebno u Senti i Kikindi. Tako je u Senti najavljeno otvaranje pogona “Kalcedonije” gde treba posao da dobije 160 radnika - kaže Horvat.

Glavni nosilac zaposlenosti u okrugu je grad Kikinda, uz koju se u poslednje vreme izdvaja Senta, koja je prevazišla Kanjižu koja je duže vreme slovila kao značajniji centar privrede u Potisju. Prema rečima Horvata, u Senti pored fabrike duvana u vlasništvu japanske kompanije JTI, značajnu poziciju i poslovne uspehe postižu jedna od vodećih žitomlinskih kompanija u Srbiji “Žitopromet-Mlin”, AD “Senta-Promet” je stasao u vodeću trgovinsku firmu u regionu Potisja, a po broju zaposlenih ističe se kompanija “Tisa Automotiv” koja pored Sente ima pogone u Kikindi i Bečeju, u kojima upošljava oko 2.300 radnika.

Mada je tokom pandemije u ovo vreme pre godinu dana došlo do smanjenja broja zaposlenih, posle je ipak prevagnulo novo zapošljavanje u pogonima “Zopasa”, “Tisa Automotiv”, “Mekafor”, “CIMOS-Livnici Kikinda”, “Kikindskom mlinu” i drugim firmama u Kikindi i ostalim opštinama, pa je broj zaposlenih na gotovo istom nivou kao na početku 2020. 

Zanimljivo je kada se uporede podaci prema mestu prebivališta i mestu rada zaposlenih, što pokazuje da značajan broj ljudi svakodnevno putuje do radnih mesta, a poslodavci im organizuju prevoz autobusima. Po tome se posebno izdvaja Senta gde je angažovano 7.780 radnika, od kojih bezmalo 2.000 putuje na posao iz okolnih opština, dok u svim ostalim opštinama i gradu Kikindi broj zaposlenih po prebivalištu veći je od broja zaposlenih u samoj opštini i gradu, a u čitavom Severnobanatskom okrugu za 1.504 lica. Opština Ada izdvaja se po preduzetničkom duhu. Dok procenat preduzetnika i zaposlenih kod njih, u ukupnoj populaciji zaposlenih prema mestu rada ide od 10,7 posto u Senti do 16,7 posto u Kikindi, a u Severnobanatskom okrugu je 15 posto, u opštini Ada iznosi 22 posto!

Privrednici Severnobanatskog okruga ostvaruju značajno spoljnotrgovinsko poslovanje koje je lane iznosilo 751,9 miliona evra, što je skoro kao 2019. godine, pri čemu je izvoz ostvaren u vrednosti 443,4 miliona evra dok je na uvoz utrošeno 308,5 miliona evra, tako da je spoljnotrgovinski saldo pozitivan, pa je spoljnotrgovinski bilans na drugom mestu među svim okruzima u Srbiji.  

- Najveći spoljnotrgovinski partneri privrednika iz Severnobanatskog upravnog okruga su iz EU, gde se izvozi preko 85 posto robe. Najintenzivnija je spoljnotrgovinska saradnja sa komšijama iz Mađarske i Rumunije. Dominantan je izvoz u Mađarsku koji je nekoliko puta veći od uvoza. Od firmi u pogledu izvoza i dalje je prednjači Metanolsko sirćetni kompleks MSK iz Kikinde koji je prošle godine imao manji pad u izvozu, ali su ove godine njihovi proizvodi metanol i pre svega sirćetna kiselina izuzetno traženi na svetskom tržištu - objašnjava Tibor Horvat.

Uvoz je delom porastao zbog većeg uvoza sirovina, najviše iz Velike Britanije, zbog “Bregzita”, kako bi se firme pripremile i predupredile period od izlaska iz EU, do potpisivanja bilateralnog sporazuma, koji će regulisati odnose u trgovini između Srbije i Velike Britanije. Horvat precizira i da je sa druge strane veći broj obradnih centara, mašina iz drugih zemalja u kojima je CIMOS imao pogone, prebačen u Srbiju, upravo u Kikindu, tako da je reč o investicionom ulaganju te je zbog toga višestruko porastao uvoz iz naprimer iz Hrvatske.

Milorad Mitrović