Srbija sve vremešnija, a diskriminacija ne prestaje

 do 2030. godine. Stanovništvo Srbije je sve starije, a prednjači region Južne i Istočne Srbije, gde je čak 25 posto stanovništva starije od 60 godina

U međuvremenu, u periodu od pet godina prosečan životni vek produžen je za 1,8 godinu (sa 69,7 na 71,6 godinu kod muškaraca, a sa 75,0 na 76,8 godine kod žena), procenat mladih (0–14) pao je sa 16,1 posto na 15 procenata dok je procenat starih (65 godina) porastao sa 16,6 posto na 16,8 posto. U Evropi je sada na 4,4 radno sposobne osobe jedna osoba starosti od 65 godina ili više. Do 2025. tako će biti na 3,1 radno sposobnih, a do 2050. na samo 2,1 radno sposobnih. Zato je veoma važno da društvo obrati pažnju na rastuću populaciju starijih od 65 godina, jer demografske promene menjaju i ostale društvene faktore, utičući na bruto društveni proizvod, broj zaposlenih, procenat izdvajanja za socijalno, penziono i zdravstveno osiguranje.



Stručnjaci se slažu da je važno raditi na izmeni opšte društvene slike kad su u pitanju starije osobe. Podaci pokazuju da 44 posto građana EU smatra da je diskriminacija na osnovu godina veoma ozbiljna, ali njih 57 posto veruje da osobe starije od 70 godina ne doprinose društvu ekonomski. Paradoksalno je da su upravo u društvima koja ubrzano stare predrasude i stereotipi o starijima rasprostranjeniji nego ikada pre. Iako je većina radnih ljudi starija od 40 godina, “ejyizam” je zahvatio i Srbiju. Zato je važno razbijati predrasude o starijim osobama, i ukazivati na slučajeve diskriminacije zbog godina.



- Stariji ljudi prikazuju se kao slabi, oni “čije je vreme prošlo”, nesposobni za rad, fizički i mentalno spori, s nekim poremećajem ili nesposobnošću ili kao bespomoćni. Predrasude usmerene ka starijim osobama služe kao socijalni zid između generacija – kaže dr Nevena Petrušić u studiji “Uvod u starenje i ljudska prava starijih” koju je uradio Crveni krst Srbije. - Nekada su predrasude kulturološki povezane sa strahom od smrti, često povezane s mobilnošću starijih, s pogrešnim shvatanjem da su teret društvu, a ne da su resurs. Stereotipi o starenju su sveobuhvatni i zahvataju sve segmente društva. Da bi se eliminisali, potreban je kao sveobuhvatni i zajednički rad, počev od obrazovnog sistema od predškolskog uzrasta i tokom školovanja, kao i komuniciranje sa medijima da je starenje normalan deo života.



Međunarodni dan starijih osoba je poseban dan za starije osobe širom sveta. Slogan ovogodišnje kampanje “Zauzmi stav prema predrasudama vezanim za starenje i starije osobe” izabran je s ciljem da se skrene pažnja javnosti na postojanje predrasuda vezanim za starenje i starije osobe i promoviše pozitivna slika starenja kroz primere dobre prakse.

E. D.

 

Sindrom babe robinje



Koliko smo daleko otišli u predrasudama i lošem ophođenju prema starijim osobama pokazuje i novi vid nasilja u porodici nad starijim osobama, koji se u psihologiji naziva „sindromom babe robinje“

- U pitanju su starije žene koje dobrovoljno podnose veliki teret u okviru svoje porodice – kaže dr Nevena Petrušić u studiji o nasilju nad starijim osobama. - Obaveze starijih žena se gomilaju, kao što su čuvanje unučića, kućni poslovi i obaveze oko članova porodice koji su invalidi ili bolesni. Ovaj teret s godinama postaje pretežak za njih. Ako starija žena sama ne iskaže da je krajnje iscrpljena, a njena deca to ne primećuju, preopterećenost ovih osoba dovodi do pojave oboljenja u psihosomatskoj i fizičkoj ravni. U nekim slučajevima mogu se čak javiti i suicidalne ideje.