Preminuo naučnik i pronalazač srpskog porekla Bogdan Maglić

Rođen 5. avgusta 1928. godine u Somboru, gde je završio osnovnu školu, bio je sin narodnog poslanika i advokata Cvete Maglića, a njegov životni put, pored visokih naučnih dostignuća, svedočio je i o nemirnom karakteru.

Posle Drugog svetskog rata upisuje fakultet, a po završetku studija fizike na Beogradskom univezitetu 1950, na insistiranje velikog Pavla Savića zaposlio se u tek osnovanom Institutu „Vinča”. Prethodno magistriravši na Univerzitetu u Liverpulu, kao stipendista Uneska, odlazi u SAD na Masačusetski institut za tehnologiju na kojem doktorira 1959, da bi na Univerzitetu Kalifornije radio od 1961. godine. Tamo otkriva elementarnu česticu omega-pi-mezon, što ga lansira u orbitu najeminentnijih svetskih naučnika.

Zahvaljujući svojim naučnim dostignućima Bogdan Maglić bio je predsednik Korporacije za višu fiziku u Prinstonu, rukovodilac u NASA Centru za vasionsku tehnologiju u Nju Meksiku, saradnik Američkog udruženja fizičara, kopredsednik Teslinog memorijalnog komiteta. Zaslužan je za podizanje spomenika Nikoli Tesli na Nijagarinim vodopadima, bio je predsedavajući Alumni kluba Nju Džerzi pri Institutu za tehnologiju Masačusets, član Nacionalnog upravnog odbora Ripon udruženja. Dobitnik je Priznanja predsednika SAD Džona Kenedija za otkriće omega mezona 1961, odlikovan je Ordenom jugoslovenske zastave sa zlatnim vencem, bio je i počasni građanin Švajcarske. Nosilac je Zlatne medalje Kongresa Sjedinjenih Američkih Država, a bio je i član Srpske akademije nauka i umetnosti.

Rokfelerov zet

Pitoresknu karijeru i neortodoksan životni put upotpunio je i sa tri braka, (bio je oženjen i sa Šeron, iz porodice Rokfeler) iz kojih ima ukupno petoro dece. Za sebe je običavao da tvrdi da se oženi „čim se zaljubi“, dok je Žan Pol Sartr u jednom susretu sa Maglićem, krajem juna 1969. u Dubrovniku, njegova istraživanja označio kao naučni larpurlartizam, odnosno da je reč o „nauci radi nauke“.

Nakon isključivo univerzitetske karijere, osnovao je nekoliko kompanija i posvetio se privatnom biznisu, a ovdašnjoj javnosti je, nakon privatizacije somborskog hotela „Sloboda“, ponovo postao interesantan kada je 2005. na poligonu u Bubanj potoku demonstrirao svoje najnovije otkriće i patent - stohiometrijski tele-analizator (Digital dog nose), uređaj koji nedestruktivnom metodom utvrđuje hemijski sastav materije, bez kontakta s njom. Ovaj uređaj je predviđen za primenu tamo gde je potrebno odrediti hemijski sastav nepoznate materije bez otvaranja torbi ili kontejnera, pa je kao takav iskorišćen na brojnim aerodromima, posebno u SAD.

Period sedamdesetih i osamdesetih godina prošlog veka je bio zlatno doba za rastom omalenog Somborca nemirnog duha, kojem su na raspolaganje stavljena enormna sredstva Američkog vazduhoplovstva za razvoj uređaja, namenjena kosmičkim letovima. Pri tome, ne samo da je bio redovni sagovornik i naučni savetnik nekoliko američkih predsednika, već se oko njega pletu i legende o tome da je bio ključni čovek u američkim pokušajima da tadašnjeg neprikosnovenog vladara Jugoslavije, Josipa Broza Tita, u nizu tajnih misija odgovori od navodnog projekta izgradnje jugoslovenske atomske bombe. Sam Maglić je ovakva naklapanja, doduše ne preterano žustro, odbijao, tvrdeći da je kao emisar predsednika Yeralda Forda s maršalom Jugoslavije imao samo nekoliko „bezveznih razgovora“, dok je za njegovog nesuđenog naslednika, Slobodana Miloševića, gajio očiglednu netrpeljivost, proglašavajući ga „malim češarošem“.

M. Miljenović