Pregledano 2.400 žena i otkrivena 24 maligna tumora

Pokrajinska vlada prošle godine kupila je pokretni mamograf, koji je koštao 25 miliona dinara i ekipa s ovim aparatom obilazi ruralna područja u Vojvodini. Cilj je da mamograf stigne do žena u seoskim sredinama, jer je njima ovo snimanje teže dostupno, kao i da se bolest otkrije u ranoj fazi, dok je tumor manji od jednog centimetra, kada su bolje prognoze lečenja.

Mamograf je u kombiju, koji se uvek nalazi ispred ambulante lokalnog doma zdravlja, gde se žene prijavljuju za mamografiju, popunjavaju upitnik i potpisuju saglasnost. Snimci se internetom šalju u Centar za radiologiju Kliničkog centra Vojvodine, gde tim od troje radiologa čita nalaze. Svaki nalaz, nezavisno jedan od drugog, gleda dvoje radiologa.

Pre dolaska pokretnog mamografa u svakom selu se održava predavanje, kako bi se ženama objasnio značaj ovog snimanja.

Od 24 žene kod kojih je u akciji snimanja pokretnim mamografom otkriven tumor, nisu operisane još dve žene, kod kojih je tumor nedavno otkriven. Sve ostale su operisane i leče se dalje, hemioterapijom i zračenjem, po protokolu, kazala je dr Bojanić.

U petak, 28. februara, bili smo u Žitištu, a odziv je bio veliki. Čak njih 450 prijavilo se za snimanje, a u Žitištu ćemo biti od 9. marta, pa dok ne završimo sva snimanja. Do sada smo bili u opštinama Šid, Pećinci, Oyaci, Apatin, a sada se završava akcija u opštini Sečanj. Kao i do sada, i u Žitištu će kombi u kojem je pokretni mamograf biti ispred doma zdravlja, a lokalna samouprava obavezala se da će dovoziti na preglede žene iz 16 naseljenih mesta u opštini, ispričala nam je dr Bojanić i dodala da je sledeća opština na redu Crnja.

Prema podacima zdravstvenih ustanova za 2016. i 2017, na organizovani skrining u Vojvodini došlo ukupno 12.000 žena, a na oportuni skrining njih oko 5.000. U Vojvodini ima oko 289.000 žena koje bi po godinama trebalo da urade mamografiju, a na osnovu ovih podataka vidi se da je svega njih od sedam do osam odsto uradilo  pregled. Od ukupnog broja žena koje su uradile mamografiju, svega njih 30 odsto su sa sela, a i to u slučajevima kada posumnjaju na nešto ili napipaju promenu. U Vojvodini ima oko 100.000 žena koje nemaju adekvatan način da dođu do mamografije i zato se i ide u opštine koje nemaju mamograf. Organizovani skrining je onaj koji se radi u okviru Nacionalnog programa, gde poziv za snimanje dobijaju žene koje imaju od 50 do 69 godina, a oportuni je onaj kada žena dođe sama na pregled ili je pak lekar uputi na snimanje.

Organizovani skrining radi se samo u osam ustanova u Vojvodini koje pozivaju žena na preglede, i to u Novom Sadu, Sremskoj Mitrovici, Somboru, Subotici, Zrenjaninu, Senti, Pančevu i Rumi, a dr Bojanić nam je ranije rekla da Vrbas, Vršac i Kikinda nisu u Nacionalnom skriningu. U ostalim vojvođanskim zdravstvenim ustanovama radi se oportuni skrining, i tu je urađeno 5.000 pregleda.

Mamografija može da otkrije tumor kada je on pet do šest milimetara, a promene manje od jednog centimetra žena ne može ni da napipa. Oko 70 odsto tumora dojke otkrije se kada je on dva centimetra ili veći i to jer ga tada žena napipa. Ovim mamografijama želimo da istaknemo značaj redovnih kontrola i pregleda, da kod žena smanjimo strah, otpor i predrasude, da im objasnimo da to nije štetno zračenje, kao i da ovo snimanje učinimo dostupnim ženama na selu, naglašava dr Bojanić i dodaje kako će akcija biti nastavljena i naredne godine, a osim prvih mamografija u seoskim sredinama, biće nastavljeno i praćenje i kontrole žena koje ove godine obave snimanje.

U toku je javna nabavka za kupovinu još jednog pokretnog mamografa i ona bi trebalo da bude završena polovinom marta. Očekujemo da ćemo do 1. jula imati još jedan mamograf, na prvu godišnjicu početka rada pokretnog mamografa, istakla je dr Bojanić.

U Srbiji svaka dvanaesta žena oboli od tumora dojke, i to je najčešći uzrok prevremene smrti žena kod nas. Svake godine od ove bolesti umre 1.600 žena, a registruje se oko 4.600 novoobolelih. U Vojvodini svaka dvanaesta žena oboli od ove bolesti, a u Srbiji na svakih šest sati umre jedna žena zbog karcinoma dojke. Svaki tumor otkriven na vreme je izlečiv, a najznačajnija metoda u ranom otkrivanju tumora dojke je mamografija. Ona je zlatni standard u dijagnostici i ovim snimanjem otkrivaju se promene čak i do tri godine pre nego što žena može da ih napipa.

LJ. Petrović