Ove godine ranije stigao virus Zapadnog Nila

Bolest najčešće prolazi bez simptoma, ali u nekim slučajevima može da dovede i do upale mozga, pa i fatalnog ishoda. Podaci Instituta za javno zdravlje kažu da su od 2012. godine, kada se virus pojavio kod nas, u Vojvodini registrovana 152 slučaja bolesti, a 21 osoba je umrla.

„U uzorcima komaraca sakupljenim na 45 lokacija u Novom Sadu, prigradskim naseljima i selima, tokom druge polovine juna, virus Zapadnog Nila detektovan je u dva uzorka – komarcima u Vidovdanskom naselju i naselju Sajlovo. Proteklih godina virus je uglavnom detektovan tek u julu, ali zbog veoma visokih temperatura koje pogoduju brzom ravoju virusa, bilo je i očekivano da ove godine virus u komarcima bude detektovan ranije. Praćenje situacije je kontinuirano, a analize na prisustvo virusa biće nastavljene do kraja sezone“, poručuju u preduzeću “Ciklonizacija” koje radi monitoring na teritoriji Novog Sada i okolnih mesta.

U Institutu za javno zdravlje Vojvodine kažu da od početka godine nema zvanično registrovanih neuroinvazivnih oblika groznice Zapadnog Nila na teritoriji Vojvodine.

Doživotno zaraženi

Najveći rizik je u onim zemljama, odnosno delovima zemlje koji se nalaze na glavnim migratornim putanjama ptica. Komarci nakon što se nahrane krvlju inficirane ptice postaju zarazni nakon 10 do 14 dana, ostaju zarazni doživotno, i mogu da prenesu infekciju na druge ptice ili sisare.

„U periodu od 2012. do 2016. godina, ukupno je registrovano 152 slučaja ove bolesti od kojih je 21 završilo smrtnim ishodom. Bolest je registrovana na teritoriji svih okruga, a najveći broj slučajeva na teritoriji Srema, Južnog Banata i Južne Bačke. U 2016 godini, registrovano je 14 obolelih i jedan smrtni ishod na teritoriji četiri okruga i to Srema, Srednjeg i Južnog Banata i Južne Bačke“,  navodi dr Snežana Medić iz Centra za kontrolu i prevenciju bolesti Instituta za javno zdravlje Vojvodine.

Simptomi groznice zapadnog Nila nastaju tri do 14 dana nakon uboda zaraženog komarca, a period inkubacije duži je kod osoba sa oslabljenim imunitetom. Kod oko 80 odsto inficiranih osoba bolest protiče bez ikakvih simptoma, a oko 20 odsto zaraženih osoba ima blagu kliničku sliku u vidu groznice, glavobolje, mučnine, povraćanja, što ponekad može da bude praćeno otokom limfnih žlezda ili pojavom osipa na koži grudi, leđa ili stomaka. Obično simptomi prolaze u roku od nekoliko dana, mada su zabeleženi slučajevi kada je oboljenje trajalo i više nedelja.

„Kod jednog obolelog na 150 inficiranih dolazi do razvoja teške kliničke slike sa upalom mozga i/ili moždanica, odnosno neuroinvazivnog oblika bolesti. Simptomi su povišena telesna temperatura, glavobolja, povraćanje, neurološki ispadi, gubitak ili pomućenje svesti. Teške forme se najčešće javljaju kod osoba najstarije životne dobi, kao i kod osoba sa hroničnim poremećajima zdravlja koji dovode do slabljenja otpornosti“, kaže dr Medić i dodaje da prisutna hronična oboljenja, kao što su imunosupresija, dijabetes i oboljenja kardiovaskularnog sistema, mogu da budu nezavisni faktori rizika za pojavu težeg oblika bolesti.

Nema vakcine

„Kada su u pitanju specifične mere prevencije, treba naglasiti da vakcina protiv groznice Zapadnog Nila za primenu kod ljudi ne postoji, ali su ispitivanja u toku. Ne postoji specifični lek već se primenjuje simptomatska terapija i lečenje pridruženih bolesti i stanja“, objasnila je naša sagovornica.

Prognoza bolesti je relativno povoljna. Smrtni slučajevi se javljaju  retko, po pravilu kod starijih i osoba sa hroničnim poremećajima zdravlja, a znatno ređe kod dece i odraslih. Smrtnost od ove bolesti se penje do 14 odsto i raste sa uzrastom obolele osobe i prisustvom hroničnih bolesti.

Dr Medić objašnjava da su ptice primarni rezervoar za virus groznice zapadnog Nila, a osnovni način prenosa ovog virusa je ubod zaraženog komarca. Virus se ne prenosi kontaktom među ljudima. U retkim slučajevima, virus može da se prenese transfuzijom zaražene krvi, transplantacijom organa i sa majke na dete, transplacentarno i tokom dojenja. Rizik od zaraze tokom medicinskih procedura, uključujući transfuziju krvi i transplantaciju organa, jako je nizak. Rizik od lokalne transmisije virusa na humanu populaciju zavisi od istovremenog prisustva virusa, kompetentnog domaćina i vektora, kao i osetljivih domaćina u ljudskoj populaciji.

„Savet svima je da koriste repelente, sredstva koja se nanose na kožu i odbijaju komarce i da se postave mreže na prozore. Posebno je važno zaštititi se u periodu najveće aktivnosti komaraca, a to su sumrak, veče i zora. Tokom boravka na otvorenom u periodu aktivnosti komaraca savetuje se i nošenje dugih rukava i nogavica. Iz okoline stana ukloniti sve posude sa vodom ili druge predmete poput odbačenih guma, kanti, buradi, žardinjera i drugih predmeta, u kojima može da se zadržava voda, a koji služe kao staništa komaraca. Za letovanje, ukoliko je to moguće saznati, trebalo bi da se biraju mesta u kojima se sprovodi tretman protiv komaraca sa zemlje i iz vazduha - preporuka je dr Medić. 

LJ. Petrović