Od naredne godine žene rade šest meseci duže

Svi koji će do kraja godine imati makar jedan od uslova za odlazak u penziju, zahteve moraju podeti do 31. decembra jer svaki zahtev podnet nakon Nove godine moraće da se odnosi na uslove koji važe za 2019, a oni za žene znači da moraju da rade pola godine duže.

Naime, prema Zakonu o PIO, uslov za odlazak žena u penziju u ovoj godini je za starosnu penziju 62 godine života i najmanje 15 godina penzijskog staža, a uslov za odlazak u prevremenu penziju, koja donosi trajno umanjenje od 0,34 odsto po mesecu nedostatka do pune, 38 godina staža i najmanje 56 godina i četiri meseca života.

Već od početka 2019. uslov za starosnu penziju za žene je 62 godine i šest meseci, odnosno pola godine života više. S druge strane, uslov za prevremenu starosnu penziju za žene dogodine je 38 godina i šest meseci staža i najmanje 57 života. Dakle, takođe pola godine više.

U prevremenu starosnu penziju mogu i muškarci, i njima je u ovoj, 2018, potrebno 40 godina penzijskog staža i najmanje 57 godina života. Već naredne godine za ostvarivanje prava na tu penziju, osim 40 godina penzijskog staža, moraće imati i najmanje 57 godina i osam meseci života.

Zaposleni koji ove ili naredne godine pune 65, stiču pravo na starosnu penziju ako imaju bar 15 penzijskog staža. No, Zakon o radu dozvoljava da se poslodavac i radnik drugačije dogovore. Dakle, gazda može dati otkaz radniku koji navrši 65 godina i mada nema 15 godina staža, ali i dopustiti da radi dok ne ispuni neophodan uslov za penziju.

Radnicima koji su nekada radili, a tek sad pune 65, na osnovu godina života ne sledi penzija ako nemaju najmanje 15 godina penzijskog staža. Zato oni u poznim godinama, koji narednih očekuju penziju, već sada treba da provere koliko zaista imaju penzijskog staža.

Dakle, svi koji se stažom i godinama „uklapaju“ u uslove penzionisanja – bez obzira na to da li je reč o starosnoj ili prevremenoj starosnoj penziji – treba da do poslednjeg dana 2018. podnesu zahtev Fondu PIO za odlazak u penziju i prilože svu potrebnu dokumentaciju. S danom podnošenja zaheva u firmi traže raskid radnog odnosa zbog odlaska u penziju. Između zahteva za penzionisanje i zahteva za raskid radnog odnosa ne sme biti praznog hoda, odnosno datumi treba da se poklapaju i da, kada nastaje raskid radnog odnosa, produžava se penzionisanje.

Nakon podnošenja zahteva za penzionisanje, Fond PIO će u roku od 90 dana doneti privremeno rešenje o penzionisanju, a zatim u što kraćem vremenu i konačno. U obračun visine penzije ulaze sve godine penzijskog staža.

Prvi korak u izračunavanju visine penzije je utvrđivanju visine svih zarada koje je budući penzioner ostvario tokom radnog veka u svakoj kalendarskoj godini. Potom je neophodno ostvarenu zaradu u svakoj godini uporediti s prosečnom platom u Srbiji za isti period.

Visina penzije zavisi od ličnog boda, koji se množi s opštim bodom. Lični koeficijent utvrđuje se kada se sabere svaka godišnja zarada i podeli s prosečnom zaradom za svaku godinu pojedinačno. Dobijeni iznos za svaku godinu sabira se i podeli s ukupnim penzijskim stažom. Kada se utvrdi koeficijent, on se množi s godinama staža i tako se dolazi do ličnog boda. Na kraju se taj lični bod pomnoži s opštim bodom koji se utvrđuje svake godine. Do ovog meseca on je iznosio 772,31 dinar.

„Novopečeni“ penzioneri moraju znati da prvo dobijaju privremeno rešenje o penzionisanju, a tek nakon određenog vremena, koje je poslednjim izmenama Zakona o PIO smanjeno, konačno. To konačno rešenje može doneti veću penziju, ali može i manju. U slučaju da se pri konačnom obračunu pokaže da je penzioner u vreme privremenog rešenja o penzionisanju primao više nego što treba, on ima obavezu da preplatu vrati. S Fondom PIO se vraćanje više isplaćenog od iznosa koji je konačan na rešenju o penzionisanju može dogovoriti u više rata.

Ljubinka Malešević