CRTICE IZ ISTORIJE NAJSTARIJEG LISTA NA SRPSKOM JEZIKU I ĆIRILICI U VOJVODINI Reč istine branjena životom
List burne i bogate istorije Dnevnik staje na novu stepenicu svog puta, čvrsto vezan za tradiciju i principe na kojima je nastao.
Prvi broj „Slobodne Vojvodine” jedinstven je i po tome što u porobljenoj Evropi, koliko je poznato, nije bilo antifašističkog lista rađanog s toliko stradanja i pogibija. Delo Toze Markovićevo– reč istine branjena životom – nastavilo je da ođekuje po Vojvodini i pored novih zločina okupatora.
Njegovi saborci, uz sve opasnosti od pogibija, hrabro su pripremali i štampali „Slobodnu Vojvodinu” i dve naredne godine pod okupacijom, a pojedini brojevi imaju čak 2.000 primeraka.
Dvobroj 2-3, za mart i april 1943, umnožen je u kući Dragutina Radanova Bape, u Vrbasu.
Broj 4, za maj, potiče iz kuće Ise Sremca u Paragama.
Dvobroj 5-6, za avgust 1943, i svi naredni brojevi do 22. – iz 29. septembra 1944. – objavljeni su u Sremu. Mašinu za štampanje ilegalci u Beogradu natovarili su u motorni čamac i uz Dunav dovezli do Belegiša. Preneta je na usamljeni salaš Milana Šušnjara kod Surduka i smeštena u tajno sklonište iskopano na njivi. „Slavni sremski tigl”, kako ga je kasnije nazvao Vladimir Dedijer, štampao je 17 brojeva „Slobodne Vojvodine”. Tajni kuriri raznosili su list po Vojvodini, a primerci su stizali i do štabova u Srbiji, Hrvatskoj i Bosni – i u Italiju, za naše ranjenike, koji su bili tamo na lečenju”.
Tri naredna broja lista – 23, 24. i 25. – iz oktobra i novembra 1944. – potiču iz Banata, iz Petrovgrada, potonjeg Zrenjanina. „Slobodna Vojvodina” srećno se vratila u Novi Sad: „Ovim brojem ... počinje da izlazi redovno u slobodnom Novom Sadu, pošto je tek sada štamparija osposobljena” – javljeno je u broju 26 od 19. novembra 1944. A petnaest dana kasnije, 5. decembra 1944, Svetozar Marković proglašen je za narodnog heroja Jugoslavije.
Od toga dana – „Slobodna Vojvodina” počela je da izlazi kao dnevni list. I to je trajalo do 1. januara 1953: tada se prvi put pojavilo novo ime – „Dnevnik”, izabrano na konkursu redakcije, s učešćem više hiljada čitalaca. Urednici lista u ratu – nastavljači Markovićevog životnog dela – bili su istaknute ličnosti oslobodilačkog pokreta: Nikola Petrović, Geza Tikvicki, Đurica Jojkić, književnik Jovan Popović, Stanka Veselinov, Živan Milisavac.
