Zmajevo je nekad bilo banjski centar
ZMAJEVO: Katastarski najveće naselje u Vrbaskoj opštini, Zmajevo je i među najstarijim, o čemu svedoče razni pisani dokumenti, kao i predanja i legende o nastanku sela,
koje će ove godine obeležiti 750 godina od prvog pisanog pominjanja. Pod imenom Ker pominje se u dokumentu iz 1267. godine i bilo je naseljeno mađarskim i nemačkim življem. Prema nekim izvorima, taj naziv odnosio se na šire područje Bačke, na teritoriju od Bača, pa sve do granica današnjeg Zmajeva.
Selo 1317. godine postaje dvorsko dobro i darovano je vlastelinu. Postoje dve legende o prvobitnom nazivu Ker, koje je zabeležio bivši učitelj Lazar Andrić. Prema jednoj, nomadi su lutajući Panonskom nizijom naišli na ovo mesto prekriveno ritovima i gustim žbunjem, a kako bi otišli po ostatak plemena i pronašli odabrano mesto, kopaju duboku jamu i u nju ubacuju psa, koga će posle pronaći po lavežu. Druga legenda kaže da je prva prinova nastanjenog plemena bila štenad plemenite kuje, a pošto su stočari cenili pse, za uspomenu na prvu prinovu, selu daju ime Ker.
Za ovo mesto vezuju se istorijska imena Stari Ker, Oker, Ker Stari, Bačka Dobra i Pašićevo. Prvi stanovnici ovog mesta veruje se da su bili lutajući nomadi, koji su odluku da se nastane na teritoriji današnjeg Zmajeva odabrali zbog plodnog zemljišta i reke, koja je kasnije dobila ime Jegrička, a i danas je od vitalnog značaja za selo.
Zmajevo se nalazi i na idealnom geografskom položaju, danas zapadnim obodom sela prolazi međunarodna, veoma frekventna, pruga Beograd-Novi Sad-Subotica-Budimpešta a istočnim i autoput. Zbog ovakvog položaja u Zmajevu je razvijen dinamičan život,međutim kao i u drugim manjim mestima, zbog pada životnog standarda, poslednjih nekoliko decenija primetan je pad nataliteta i oseti se odlazak mladih u grad.
Jedna od najpoznatijih činjenica, vezanih za ovo mesto jeste izvorište termalih sumpornih voda, koje poseduje višestruka lekovita dejstva i koje stanovnici Zmajeva koriste više od jednog veka. Ipak, iako veliki turistički potencijal, koji se najviše koristio između dva rata, kada je postojalo uređeno banjsko lečilište sa organizovanom medicinskom službom , uređenim kupatilima i pansionima za goste, danas se izvor sveo na jednu česmu u centru sela.
Neretko se na ovoj česmi mogu zateći stanovnici sela sa kanisterima, a za lekovitost ove vode bili su zainteresovani i Nemci, Finci i Holanđani, pa ipak projekat još nije urodio plodom. Danas to „tečno zlato“ kao ga još nazivaju, odlazi u Jegričku. Iako je bilo potencijalnih ulagača, čini se da nije bilo dovoljno sluha za njihove namere.
Na osnovu dosadašnjih analiza, iako se sumporna voda još uvek ne tretira kao lek, ustanovljeno je da ima razna blagotvorna dejstva. Zmajevčani se nadaju da iako javnog kupatila više nema, a bazeni su zatrpani pod seoskom samoposlugom, da će doći investitor koji će od Zmajeva napraviti banjsko lečilište kao što je Kanjiža, Vrdnik ili Melenci.
L. Kiš - M. Stakić