Traže se predmeti i USPOMENE BORACA Ova bitka još NIJE OPISANA

Prvo izdanje ove publikacije, posvećene herojima antifašističke borbe, štampano je 2019. godine uz istoimenu izložbu koju je finansiralo Ministarstvo kulture Srbije. Tada su izložene fotografije i lični predmeti koje je muzej dobio na poklon tokom prikupljanja materijala za knjigu, koje su poklonili potomci učesnika bitke.

Sama Batinska bitka otpočela je 11. novembra 1944. godine i mada su dobrovoljci 12. Vojvođanske brigade već prvog dana uspeli da zaposednu čuvenu batinsku Krvavu kotu 169, protivudar oklopno-mehanizovanih nemačkih jedinica iz sastava Š divizija „Brandenburg” i „Lombard” ih je odbacio na samu obalu Dunava, na položaje koje su, mada desetkovani zajedno sa saborcima iz 8. Vojvođanske brigade i 703. pešadijskog puka Crvene Armije, držali sledeća tri dana. U zoru 15. novembra nakon, po svedočenju očevidaca, stravične artiljerijske pripreme preko 1200 oruđa Crvene Armije u kojoj su paniku u neprijateljskim redovima posebno izazivale „Staljinove orgulje”, čuveni raketni bacači „Kaćuša”, sve snage 51. Vojvođanske divizije NOVJ i 233. streljačke divizije Crvene Armije su jurnule preko Dunava, proširile mostobran i odbacile fašističku soldatesku ka Pečuju, čime je okončana Batinska bitka. U ovoj epopeji, prema ni do sada potpuno sređenim podacima, život je izgubilo preko 1200 vojnika Crvene Armije i oko 1000 partizanskih boraca, od kojih su mnogi, neimenovani, završili u ledenim vodama Dunava.

Uskoro knjiga o logoru Šarvar

Ako su žrtve boraca, učesnika Batinske bitke bile velike, ništa manje nije bilo ni stradanje civilnog stanovništva Vojvodine. Jedno od najstravičnijih je bilo zatočavanje srpskih dobrovoljaca-solunaca u logorima, posebno Šarvaru. Reč je o ljudima koji su u nakon Prvog svetskog rata formirali nekoliko naselja poput onih u okolini Sombora kao što su Aleksa Šantić, Rastina, Rogatica... Za potrebe rada na istraživanju o ovom koncentracionom logoru mađarskih fašista iz Gradskog muzeja su pozvali i malobrojne žive logoraše, ali i njihove potomke da im pomognu u prikupljanju sećanja i svakovrsne građe.

Mada je ovu bitku pratio epitet kontroverzne, pre svega zbog toga što je desant združenih partizansko-sovjetskih jedinica izvršen u podnožju jedinog brda na obali ovog dela Dunava, čvrsto posednutog od fašističkih jedinica, činjenica je da je sa taktičke strane ovo bio i najbolji izbor. Upravo u Batini su se graničile zone odgovornosti Vrhovne komande Vermahta i Vrhovne komande kopnene vojske Trećeg Rajha, na šta je Hitlera upozoravao i proslavljeni naci-general i strateg blickriga Guderijan. Ovaj detalj je doveo do toga da je brzo forsiranje Dunava upravo kod Bezdana sa bačke i Batine sa baranjske strane, dovelo do potpunog iznenađenja fašističke koalicije, koje su znatno većim snagama zaposele druge moguće pravce prelaska na desnu stranu Dunava, kao što su apatinski, bajski i mohački pravac.

Uspešno uspostavljanje mostobrana kod Batine za snage Crvene Armije, tačnije Trećeg ukrajinskog fronta, bilo je strategijska pretpostavka za otpočinjanje Budimpeštanske operacije, pošto su se crvenoarmejci nakon prelaska velike evropske reke u roku od svega nekoliko dana pojavili na Balatonu i kod Nađkanjiže, čime je i otpočela operacija ulaska u glavni grad Mađarske. Dodatni razlog forsiranja Dunava upravo na ovom delu panonske nizije, Vrhovna komanda ŠSR-a, Stavka, je videla i u potrebi što hitnijeg spajanja sa saveznicima u Austriji, čime bi bili presečeni pravci povlačenja sa jugoistoka Evrope nemačkih armijskih grupa E i F predvođenih Aleksanderom fon Lerom. S druge strane, partizanske jedinice NOVJ su izlaskom na obale Drave izvršile pritisak na bokove nemačkih jedinica ukopanih na Sremskom frontu, kao što su i formiranjem virovitičkog mostobrana napravili uvertiru za konačno oslobođenje zemlje.

M. Miljenović