Palata Reseli u Bačkoj Palanci vapi za obnovom

U Palanci to je, svakako palata Reseli u centru varoši, a na adresi Kralja Petra Prvog 9. Istoričari umetnosti zapisali su da je građena oko Prvog svetskog rata u duhu eklektike, s jakim uticajem kasnije mađarske secesije. I danas, iako je sa ulične strane fasada nagrižena zubom vremena, palata dominira svojom monumentalnošću, skladnošću i simetričnim rasporedom celina. Svima, a stručnjacima najviše, jasno je da je ovo zdanje zrelo za obnovu sa ulične strane, jer smo saznali da je unutrašnjost delom uređena.

Većina stanovnika i ne zna da su ovaj objekat gradili otac Karlo i sin Otmar Reseli (1893-1960). Bili su zemljoposednici i trgovci na veliko, poznati doborotvori i humanitarci u vremenu u kome su živeli na ovim prostorima. Pored mnogih priča koje su vezane za graditelje ovog zdanja i samu palatu najinteresantnija je ona koja se tiče Vlatka Mačeka, uticajnog političara u Kraljevini Jugoslaviji. Zapisano je da je Maček bio u privatnoj poseti kod Otmara Reselija, a u doborom raspoleženju, po nagovoru domaćina, s balkona se obratio okupljenom narodu. Najavljujući svog gosta okupljenom narodu, a na iznenađenje političara, Otmar je rekao da će Vlatko Maček izdejstvovati kod kraljevske vlade finansiranje makadamskog puta od Palanke do Bukina (sadašnjeg Mladenova), što je ovaj nemajući kud i obećao, a kasnije i ispunio. Tvrd put do Mladenova, tadašnjeg Bukina izgrađen je 1937. godine.

Merkur trgovac gleda sa kapije

Palata je koncipirana tako da je prizemni deo poslovni prostor, a levo i desno spratno krilo, kao i dvorišni deo stambeno- poslovni. U centralnom fasadnom polju, navode stručnjaci, s desne strane je zasvođena ajnfor kapija, čiji se luk na najvišoj kvoti završava isklesanim likom boga trgovine Merkura u plitkom kamenoj plastici. U centralnom delu krovne zone, u nivou mansarde, izveden je valovit zabat s triforom, u čijem se završnom delu nalazi okulis - ukrašen ornamentikom u plitkoj malterskoj plastici , a to je karakteristično za mađarsku varijantu stila secesije. 

U minulih sedam decenija u ovom zdanju smenjivale su se državne institucije, preduzeća, političke i društvene organizacije... Bila je predmet privatizacije u sklopu prodaje društvenog preduzeća, a sadašnji vlasnik je jedna ovdašnja kompanija koje Reselijevo zdanje ne koristi. Od onih koji bolje znaju čuli smo da nema pisanog traga da je palata pod zaštitom države, ali da, navodno postoji prepooruka da je treba paziti i obnoviti kao kulturno arhitektonsku vrednost u okviru kulturno - istorijske celine starog centra varoši.

Majstori, praktični građevinci na licu mesta su konstatovali da je do propadanja fasade sa pogledom na Varoški šor došlo usled davno propalih, bušnih oluka, pa bi sada valjalo popraviti i drvenariju i ornamentiku...

M. Sudžum