Leonard Nemet iz Bačke Palanke sakupio 250 umetničkih slika i 2.000 knjiga
U Galeriji Kulturnog centra u Bačkoj Palanci otvorena je izložba slika iz kolekcije ovdašnje porodice Nemet, a Leonard, vlasnik ove kolekcije, kaže da su 250 umetničkih slika i 2.000 knjiga rezultat kolekcionarstva tri generacije ove porodice.
Veli da se ljubav prema kolekcionarstvu stiče u porodici, a krajnji dometi zavise od ličnih afiniteta. Kolekcionarstvom knjiga bavi se od kako zna za sebe, a slika od onog trenutka kada su mu to materijalni uslovi dozvoljavali, odnosno od 80-tih godina prošlog veka. Smatra se da je ova kolekcija slika jedna od najvećih u ovom delu Bačke. Saopšteno je da je ovo treća izložba iz ove porodične kolekcije, ali slike koje čine ovu postavku prvi put su predstavljene u javnosti. Reč je o slikama domaćih i inostranih autora rađenih u tehnikama ulja, akvarela i pastela, velikog i srednjeg formata, uglavnom nastalih u drugoj polovini prošlog veka. Nemat kaže da su na ovoj izložbi predstavljena dela stilske pripadnosti od akademskog realizma, preko impresionizma do apstrakcije, a to je jedinstvena prilika da se na jednom mestu vidi tako širok spektar likovnog umetničkog stvaralaštva.
- Kako ova izložba nije ni autorska ni strogo tematska, skrenuo sam pažnju javnosti na dve teme iz aktuelnih događanja u oblasti likovne kulture u našem gradu – rekao je, pored ostalog, Nemet. – Kolekcionarstvo kao sociološka pojava vuče korene još iz prvobitne ljudske zajednice. Savremena medicinska nauka kolekcionarstvo, između ostalog, smatra otmenom patologijom zavisnosti, samo što ta patologija nije opasna po zdravlje, već po porodični budžet ili džep pojedinca. Dve značajne kolekcije likovnih dela u Bačkoj Palanci bile su „Sintelonova“, koja je ustupljena legatu Matice srpske u Novom Sadu, i „Merkurova“ koja je po propasti, odnosno zatvaranju fabrike, otuđena.
Ono što je preteklo našoj nebrizi su kolekcije slika Udruženja likovnih umetnosti „Petar Tomić“, kolekcija SO Bačka Palanka, OŠ „Vuk Karadžić“, OŠ „Heroj Pinki“... Od privatnih kolekcija slika i skulptura treba spomenuti onu gospodina Rajka Drljače, kolekciju dr Vojislava Vasiljevića, porodičnu kolekciju slika i stilskog nameštaja Ljiljane i Jovice Jatić iz Obrovca, kolekciju slika i skulptura porodice Jović... Kao drugu temu pomenuo bi „Likovnu vertikalu Palanke“ koja obuhvata vek i po istorije našeg grada, a snažan je reper kulturnog razvoja ove sredine. Tim pre, jer područje Bačkopalanačke opštine u drugim oblastima lepih umetnosti kao što su književnost, muzika, film, pozorište, arhitektura... nije ni izbliza iznedrilo toliko velikih umetničkih imena kao likovno stvaralaštvo.
Po slikarima se varoš prepoznaje
Tvrdnju da se Bačka Palanka od svih stvaralaca u oblasti lepih umetnosti prepoznaje prvenstveno po slikarima, Leonard Nemet proširuje i na vojvođanske gradove.- Nije samo u Palanci slučaj da su slikari, vajari, arhitekte... perjanice lepih umetnosti – konstatuje Nemet. – Podosta gradova u Vojvodini prepoznatljivi su po svojim likovnim umetnicima, arhitektima. Zemun – Franjo Jenc, arhitekta secesije, Sombor – slikari Milan Konjević i Sava Stojkov, Šid – slikar Sava Šumanović, Apatin – slikar Hans Štabler, Vršac – slikar Pavle Paja Jovanović, Subotica – arhitekta Franc Rajhel, Zrenjanin – slikar Uroš Predić, Novi Sad – vajar Jovan Soldatović, Oyaci – Kalman Mešterhazi, Vrbas – slikar Adalbert – Bela Pehan...
Kada govori o slikarima koje je uvrstio u „Likovnu vertikalu Palanke“, Nemet objašnjava da je to uradio po utvrđenim kriterijumima na osnovu kojih su izabrani mesto rođenja i zavičajna pripadnost Bačkopalanačkoj opštini, vrhunski umetnički dometi i činjenica da umetnici više nisu među živima, jer veli, tako smo ih učinili besmrtnima. Dodaje da je svojim istraživanjima, a na osnovu dostupne istorijske građe, hronolški, prema godinama rođenja umetnika, uradio ovu likovnu vertikalu varoši u bačkom priobalju Dunava.
- Prvi i najveći slikar Bačke Palanke je Franc Ajzenhut (1857-1903) koji je rođen u Novoj Palanci, đak je minhenske akademije i predstavnik akademskog realizma, orijentalista je evropskih i svetskih umetničkih dometa – naglašava Nemet. – Akademski slikar Jozef Pehan (1857-1922) rođen je u Čelarevu, živeo u Palanci i Vrbasu, školovao se u Minhenu, spada u inpresioniste - moderniste u slikarstvu svog vremena. Preteča je vojođanske umetničke fotografije, performansa i slikarskih metamorfoza. Najveći socrealista do Drugog svetskog rata u Jugoslaviji je akademski slikar Đorđe Teodorović (1907-1986) rođen je u Obrovcu. Bio je profesor na Likovnoj akademiji u Beogradu, pariski đak, karikaturista, ilustrator i slikar tema sa marginalnim slojevima društva.
Slikar Peter Maurer (1909-1988) rođen je u Novoj Palanci i naslikao je najveći mural u istoriji Bačke Palanke, odnosno dve najveće slike ove varoši dimenzija 17 puta 4 metra. Ostavio je dubok trag u palanačkom žanr slikarstvu, a posle 1944. godine živeo je u Minhenu gde je uvršten u sam vrh bavarske likovne umetnosti. Slikar i arhitekta Milan Pališaški (1927-2017) rođen je u Staroj Palanci, kao slikar akvarelista dobio je nacionalnu penziju, kao arhitekta osvojio mnoga priznanja u Jugoslaviji i inostranstvu, a dobitnik je Oktobarske nagrade Beograda. Umetnički stvaralac prefinjene umetnosti, slikar, vajar, keramičar, pedagog, verovatno najveći likovni talenat Bačke Palanke i šire Milan Miša Jurić (1938-2013), boem i buntovnik protiv konvencionalnog u slikarstvu.
Istoričari umetnosti svrstavaju ga u ekspresioniste. Akademski slikar Željko Drljača (1963-2002) rođen je u Bačkoj Palanci, diplomirao na Akademiji umetnosti u Novom Sadu. Pripadnik je apstraktno-geometrijskog simbolizma, bio je modni dizajner, vajar, grafičar, pedagog, autor umetničkih performansi... Dakle, likovna vertikala Bačke Palanke je naše zavičajno kulturno nasleđe. Palanka, doduše i danas ima plejadu slikara u punom umetničkom zanosu čije rezultate, odnosno stvaralačke domete ostvaljam budućim vremenima koja su jedino merodavna da valorizuju njihov umetnički opus.
Miloš Sudžum
